De CO2-heffing voor de industrie is een feit. Perfect is hij zeker niet. Maar na ruim 12 jaar campagnevoeren, is het wel een belangrijke doorbraak. Lees hoe de CO2-heffing er kwam.
Nederland is het eerste land ter wereld met een CO2-heffing voor de industrie. Dat ging niet vanzelf. Milieudefensie heeft hier ruim 12 jaar campagne voor gevoerd. En de zware industrie heeft, tot op het allerlaatste moment, geprobeerd om het van tafel te krijgen. Dat is dus niet gelukt.
Sinds 2008 campagne voor Klimaatwet
Milieudefensie startte in 2008 samen met Natuur & Milieu en onze jongerenorganisatie JMA (Jongeren Milieu Actief) een campagne voor een Nederlandse Klimaatwet met een beprijzing van CO2-uitstoot.
Het initiatief voor de Klimaatwet-campagne kwam van Donald Pols, toen campagneleider, nu directeur van Milieudefensie en werd ondersteund door de gehele Nederlandse milieubeweging. Ruim 75.000 mensen tekenden in 2008 de oproep aan de Tweede Kamer.
Milieudefensie en Natuur & Milieu schreven zelfs een complete wettekst voor de Klimaatwet. Maar de politiek was er nog niet aan toe. Minister Cramer van Milieu noemde het voorstel ‘sympathiek’, maar ze vertrouwde liever op vrijwillige afspraken met het bedrijfsleven. Die vrijblijvendheid heeft de afgelopen 12 jaar dus niets opgeleverd.
Tijdlijn CO2-heffing
Hoe kwam de CO2-heffing er nu dan toch? We hebben de cruciale momenten op een rij gezet.
2008
- 8 februari: Milieudefensie start campagne voor Nederlandse Klimaatwet
Samen met Natuur & Milieu en JMA neemt Milieudefensie het initiatief voor een Nederlandse Klimaatwet. Belangrijk punt daarin is de beprijzing van CO2-uitstoot.
2013
- 12 juli: Nationaal Energieakkoord getekend
In het Nationaal Energieakkoord staat geen CO2-heffing. Wel is een energiebesparingsdoel voor de industrie opgenomen. Dit blijkt te vrijblijvend en de industrie lapt het aan zijn laars. Onder dreiging van een verplichting belooft de industrie beterschap. Maar nu, ruim 7 jaar later, is dat doel nog steeds niet gehaald.
2017
- 10 oktober: kabinet Rutte III neemt nationaal Klimaatakkoord op in regeerakkoord
Het derde kabinet Rutte stelt in het nieuwe regeerakkoord een doel van 49% minder CO2-uitstoot in 2030 (ten opzichte van 1990) en kondigt een nationaal Klimaatakkoord aan.
2018
- 23 februari: start onderhandelingen nationaal Klimaatakkoord
Milieudefensie onderhandelt mee en zet samen met Greenpeace en Natuur & Milieu opnieuw in op een CO2-heffing voor de industrie. Milieudefensie publiceert voor de start van de onderhandelingen een rapport waaruit blijkt dat vooral huishoudens met een laag inkomen opdraaien voor de kosten van het klimaatbeleid en niet de grote vervuilers.
- 27 juni: Klimaatwet aangenomen in de Tweede Kamer
De Klimaatwet bevestigt de Nederlandse klimaatdoelen. In 2050 moet onze CO2-uitstoot 95% lager zijn dan in 1990. Het 2030-doel is 49% minder uitstoot. Dit is geen verplichting, maar een streven.
- 10 juli: presentatie hoofdlijnen Klimaatakkoord
In de eerste voorgenomen maatregelen van het kabinet voor het Klimaatakkoord ontbreekt een CO2-heffing voor de industrie.
- 20 december: presentatie ontwerp-Klimaatakkoord
Milieudefensie stapt samen met de andere milieuorganisaties uit de onderhandelingen voor het Klimaatakkoord, vooral omdat de industrie weigert een CO2-heffing op te nemen.
2019
- 10 maart: Klimaatmars in Amsterdam
Maar liefst 40.000 mensen komen naar de Klimaatmars in Amsterdam. Ze willen effectieve klimaatmaatregelen en een eerlijke verdeling van de lasten zodat de vervuiler nu echt gaat betalen.
- 13 maart: Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kraakt ontwerp-Klimaatakkoord
Het PBL berekent dat het ontwerp-Klimaatakkoord de klimaatdoelen niet haalt. Bovendien draaien vooral huishoudens en het midden- en kleinbedrijf (mkb) op voor de kosten. Nogmaals een bevestiging van wat we al wisten: Met vrijblijvende afspraken gaat de industrie niet genoeg doen om CO2-uitstoot te verminderen.
- 13 maart: kabinet kondigt CO2-heffing industrie aan
Direct na publicatie van de PBL-cijfers en 3 dagen na de Klimaatmars kondigt premier Rutte aan dat er toch een CO2-heffing wordt opgenomen in het Klimaatakkoord.
- 11 april: Milieudefensie presenteert eerlijke CO2-heffing
Milieudefensie publiceert een nieuw rapport met een eerlijke en effectieve CO2-heffing voor de industrie.
- 28 juni: presentatie Klimaatakkoord
In het definitieve Klimaatakkoord staat nu dus eindelijk een CO2-heffing voor de industrie. Maar aan een belangrijke eis van Milieudefensie, dat de vervuiler betaalt, is niet voldaan. De industrie moet alleen heffing betalen over het bovenste stukje van de CO2-uitstoot. En daarbij krijgt het subsidie om die uitstoot vervolgens te verlagen. Ook mag de industrie massaal in gaan zetten op het afvangen en opslaan van CO2 onder de grond.
2020
- 24 april tot 29 mei: wetsvoorstel CO2-heffing ligt ter consultatie voor
Het kabinet vraagt Nederlanders om hun visie op het wetsvoorstel CO2-heffing. Milieudefensie levert een inbreng. Ook delen we de consultatie met de oproep te reageren. Meer dan 3.000 mensen geven gehoor aan die oproep en nagenoeg iedereen wil een strengere heffing.
- 26 mei: kabinet kondigt uitstel CO2-heffing aan
Minister Wiebes wacht de uitslag van de consultatie niet af en grijpt de coronacrisis aan als reden om de CO2-heffing met 3 jaar uit te stellen. De industrie krijgt tenminste tot 2024 ‘gratis’ uitstootrechten.
- 12 augustus: kleinere bedrijven betalen vergroening van zware industrie
Milieudefensie publiceert een nieuw onderzoek op basis van een WOB-verzoek, waaruit blijkt dat met de huidige plannen vooral het mkb opdraait voor de kosten van het vergroenen van de zware industrie.
- 27 oktober: Milieudefensie komt met voorstel voor eerlijke CO2-heffing
Milieudefensie presenteert een alternatief voorstel voor de CO2-heffing voor de industrie. Een eerlijke heffing waarbij de vervuiler betaalt en het mkb wordt ontzien.
- 12 november: wetsvoorstel CO2-heffing industrie aangenomen in Tweede Kamer
Nederland is het eerste land ter wereld met een CO2-heffing voor de industrie.
- 15 december: wetsvoorstel CO2-heffing industrie aangenomen in Eerste Kamer
Huidige CO2-heffing moet beter
De huidige CO2-heffing is wat ons betreft niet eerlijk genoeg. Wij vinden het onverantwoord dat de industrie voor het grootste deel van de uitstoot wordt vrijgesteld. Daarom pleiten we voor een heffing voor elke ton CO2. Met de opbrengst kan de industrie vergroenen, zodat de vervuiler echt betaalt.
Zet klimaat op 1 in 2021
Wij blijven ons inzetten voor die eerlijke heffing, waarbij de industrie betaalt voor elke ton CO2. Politieke partijen als GroenLinks, PvdA, SP, PvdD en D66 zijn voor zo’n ‘platte’ CO2-heffing.
