jaarverslag 2018
17.379 mede-eisers voor Klimaatzaak tegen Shell

Onze klimaatzaak kan voor een doorbraak zorgen

Niemand kan zich meer verschuilen, als het om klimaatverandering gaat. Politici niet. De top van grote bedrijven niet. Maar dat doen ze wel. Omdat ze bang zijn voor hun kiezers of hun aandeelhouders. Een rechter heeft daar geen last van. Daarom kan onze rechtszaak voor een doorbraak zorgen.

Zonder grote bedrijven lukt het niet

Shell weet al sinds de jaren 60 dat we een probleem hebben. Maar Shell gaat gewoon door met olie en gas. Zonder druk verandert Shell niet. Daarom stappen we naar de rechter. Op 4 april 2018 maakten we bekend waarom Milieudefensie een rechtszaak begint tegen Shell. Dat gebeurde tijdens een persconferentie in de oude Shell-toren in Amsterdam.

Waarom Milieudefensie een rechtszaak start tegen Shell

Rechters kunnen voor een doorbraak zorgen

Overheden die niets willen doen of blijven vertragen. Vervuilende bedrijven met te veel macht. Zij maken het steeds moeilijker om klimaatverandering op tijd te stoppen. Maar rechters kunnen dat doorbreken. Dat is de stelling van onze advocaat, Roger Cox. Hij schreef het boek Revolutie met recht en won in 2015 de klimaatzaak van Urgenda tegen de Nederlandse Staat.

Onze klimaatzaak maakt een serieuze kans. Dat zeggen juridische experts. En als we winnen heeft dat grote gevolgen. Niet alleen voor Shell, maar ook voor andere bedrijven. En niet alleen in Nederland, maar wereldwijd.

Geen woorden maar doen

Ons doel is simpel: we vragen Shell om te stoppen met het veroorzaken van klimaatschade. En we vragen de rechter om Shell te dwingen. Het gaat ons niet om een schadevergoeding, maar om een koerswijziging. Onze eis is dat Shell in 2050 per saldo geen CO2 meer uitstoot. In lijn met wat tijdens de klimaattop in Parijs is afgesproken.

Steun uit de hele wereld en 17.379 mede-eisers

We ontvingen steunbetuigingen uit meer dan 100 landen. Van Australië tot Zambia en van Chili tot Oezbekistan. Dat vinden we fantastisch.

In Nederland hebben we mensen gevraagd om mede-eiser te worden. Want met zoveel mogelijk mede-eisers staan we sterker voor de rechter. Onze oproep vond gehoor: Toen we onze dagvaarding op 5 april 2019 aan Shell aanboden, stond de teller op 17.379 mede-eisers. Alle deelnemers betaalden een kleine bijdrage. Dat leverde in totaal 139.642 euro op.

Naast individuele mede-eisers, sluiten ook organisaties zich aan. Daaronder: Greenpeace, ActionAid, Both ENDS, Fossielvrij NL, Jongeren Milieu Actief (JMA) en de Waddenvereniging. Sibel Kurt van JMA, de jongerenorganisatie van Milieudefensie, motiveert hun deelname zo: "Het wordt tijd dat wij gezamenlijk opstaan, ons geluid laten horen en er voor gaan zorgen dat de activiteiten van Shell aansluiten bij een duurzame toekomst."

Acteur Ruben van der Meer was onze eerste mede-eiser
Maria is mede-eiser in de rechtszaak tegen Shell. Ze vertelt waarom.

Klimaatzaak: de belangrijkste momenten

26 maart 2018:

Shell presenteert zijn klimaatvisie. De CO2-uitstoot hoeft van Shell pas in 2070 naar nul, 20 jaar te laat om de klimaatdoelen van Parijs te halen.


4 april 2018:

Milieudefensie kondigt de klimaatzaak aan tijdens een persconferentie in de oude Shell-toren in Amsterdam.


4 april 2018:

Milieudefensie stuurt een brief aan Shell. Als Shell onze eisen overneemt is een rechtszaak niet nodig.


19 april 2018:

Milieudefensie presenteert onderzoek van I&O Research over klimaatverandering en multinationals. 9 op de 10 Nederlanders vinden dat grote bedrijven zich moeten houden aan het klimaatakkoord van Parijs. Nederlanders schamen zich het meest over Shell.


15 mei 2018:

De eerste 10.000 mede-eisers zijn binnen. Ook veel bekende Nederlanders sluiten zich aan bij de klimaatzaak.


28 mei 2018:

Shell reageert op de brief van Milieudefensie. Het bedrijf noemt de eisen van Milieudefensie ongegrond en de rechter niet de goede plek. Daarom maakt Milieudefensie bekend de rechtszaak door te zetten.


Najaar 2018 t/m voorjaar 2019:

Advocaat Roger Cox schrijft de dagvaarding. De dagvaarding is een oproep aan Shell om voor de rechter te verschijnen. In dit stuk worden alle wetenschappelijke feiten en juridische argumenten op een rijtje gezet die de basis vormen voor onze rechtszaak.


Klimaatzaak jaagt debat over houding multinationals aan

De houding van Nederlanders over grote bedrijven is aan het veranderen:

  • 9 op de 10 Nederlanders vinden dat niet alleen landen, maar ook de grootste bedrijven zich moeten houden aan het klimaatakkoord van Parijs.
  • 80% vindt dat er maatregelen moeten volgen als bedrijven zich niet aan het akkoord houden.
  • Meer dan de helft kiest Shell als het meest vervuilende Nederlandse bedrijf.

Dat blijkt uit onderzoek dat I&O Research in 2018 deed in opdracht van Milieudefensie. “Je voelt dat er een kentering gaande is in de Nederlandse samenleving. Multinationals komen hier niet langer mee weg. Overheden ook niet.” Dat zegt hoofdonderzoeker Peter Kanne van I&O Research op 19 april 2018 in het Algemeen Dagblad.

De grootste bedrijven lagen in 2018 onder vuur. De soepele belastingregels voor multinationals en de discussie over de dividendbelasting droegen daar flink aan bij. Dat werd versterkt door onderzoek dat CE Delft in opdracht van Milieudefensie uitvoerde. Daaruit blijkt dat gewone mensen veel meer betalen voor het klimaatbeleid dan grote bedrijven. Die scheve verhoudingen spelen nu een belangrijke rol in het klimaatdebat in politiek Den Haag en in de berichtgeving in de media.


In de media

In Nederland was de aankondiging van de klimaatzaak tegen Shell gelijk groot nieuws. Een paar voorbeelden:

Algemeen Dagblad: Milieudefensie start zaak tegen Shell om klimaatschade

NOS: Rechtszaak tegen Shell: 'investeringen in strijd met klimaatafspraken'

NOS: Shell-zaak meer dan pr-stunt? Winst Milieudefensie niet ondenkbaar

Ook buiten Nederland was er aandacht voor de klimaatzaak:

The Guardian (VK): Shell threatened with legal action over climate change contributions

The Financial Times: Royal Dutch Shell threatened with climate change legal action

Vervolgstappen 2019 en daarna

Rechtszaken kosten tijd. Dus het kan wel even duren voor er een uitspraak is. Dit zijn de belangrijkste stappen:


5 april 2019

• Shell krijgt de kans om te reageren op onze dagvaarding.

• Milieudefensie mag daar weer op reageren.

• En Shell daar weer op.

Naar verwachting in 2020:

Eerste hoorzitting in de rechtbank (pleidooi).

Eind 2020 of in 2021:

Vonnis. Dat kan een eindoordeel zijn of een tussenvonnis.