Jaarverslag
2018

In dit jaar:

... riepen we grote, vervuilende bedrijven ter verantwoording vanwege de klimaatschade die ze veroorzaken.
... domineerde ons verhaal over eerlijk omschakelen het klimaatdebat.
... deden ruim 100.000 Nederlanders
met ons mee!
jaarverslag 2018

Onze successen in 2018:

Shell is de grootste vervuiler van Nederland. Uit niets blijkt dat Shell van koers wil veranderen. Wel in woorden, maar niet in daden. Daarom kondigden we in april 2018 een rechtszaak aan tegen het bedrijf.

Dat doen we niet alleen: 17.379 mensen hebben zich aangemeld als mede-eiser. Op 5 april 2019 boden we de officiële dagvaarding aan Shell aan.

Grote bedrijven doen nog niet mee

De 10 grootste bedrijven in Nederland zorgen samen voor ruim 50% van de Nederlandse CO2-uitstoot. Maar ze dragen nauwelijks bij aan de aanpak van klimaatverandering. Ook financieel niet. Terwijl gewone Nederlanders hun best doen en flink meebetalen. Daarom spreekt Milieudefensie juist deze bedrijven aan op hun verantwoordelijkheid. Want we kunnen klimaatverandering alleen stoppen als grote bedrijven als Shell meedoen en meebetalen.

Eerlijk omschakelen domineert het klimaatdebat

Als het klimaatbeleid niet eerlijker wordt, lopen we vertraging op. Met die stelling brachten we in 2017 een nieuw element in het klimaatdebat. In 2018 is eerlijk omschakelen hét thema geworden in de politiek en in de media.

Hiermee drongen we met ons verhaal over ‘eerlijk omschakelen’ door tot het hart van het klimaatdebat.

Onderhandelingen over klimaatakkoord afgebroken

Het klimaatbeleid is nu niet eerlijk. Grote vervuilende bedrijven betalen heel weinig om klimaatverandering te stoppen. Veel minder dan gewone Nederlanders. Daarom namen we in 2018 deel aan de onderhandelingen over het Nederlandse klimaatakkoord. Om het klimaatbeleid eerlijker te maken.

Dat draaide uit op een teleurstelling. Op 20 december 2018 braken we de onderhandelingen af. Dat deden we samen met de FNV, Greenpeace, Natuur en Milieu, de Natuur- en Milieufederaties, de Jonge Klimaatbeweging en MVO Nederland.

Tegelijkertijd lieten we weten dat we op 10 maart 2019 een breed gesteunde Klimaatmars zouden organiseren. Voor echte en eerlijke oplossingen.

De aanhouder wint! 10 jaar geleden voerde Milieudefensie al campagne voor een Klimaatwet. Op 27 juni 2018 was het eindelijk zover. De wet is minder ambitieus dan wij willen, maar het moment is er niet minder mooi om.

De Klimaatwet wordt politiek breed gesteund. Daarmee laat Nederland zien de strijd tegen klimaatverandering serieus te nemen.

Op papier is Nederland nu een koploper

Met deze wet neemt Nederland zich voor de CO2-uitstoot in 2050 met 95% te verminderen (ten opzichte van 1990). Daarmee hoort Nederland op papier bij de koploper. Donald Pols, directeur van Milieudefensie en 10 jaar geleden initiatiefnemer van de Klimaatwet: “We zijn ontzettend blij met de Klimaatwet. De richting is nu duidelijk. Hoe we het einddoel gaan halen hangt nu af van de invulling van het klimaatakkoord.”

Ons
Klimaatfestival
inspireert

Bijzondere ontmoetingen, bevlogen sprekers én bezoekers. Dat is de  mix waarmee het Klimaatfestival inspireert. Op 22 september 2018 werd het festival voor de tweede keer gehouden in de Metaal Kathedraal.

Ondanks de regen trokken we 500 bezoekers. Twee keer zoveel als in 2017.

Samen voor verandering

Samen staan we sterker en krijgen we meer voor elkaar. Daarom brengen we mensen bij elkaar die ervaringen willen delen. Die van elkaar en inspirerende sprekers willen leren. Die samen willen werken aan een eerlijke en duurzame wereld. En een leuke dag willen meemaken. Jan Terlouw kreeg in 2018 een staande ovatie voor zijn inspiratielezing.

Een historisch besluit. In 2030 is Nederland helemaal van het Groningse gas af. Minister Wiebes maakte het besluit in april 2018 bekend. Goed nieuws voor de geplaagde provincie en de lokale actievoerders.

Milieudefensie bracht groepen bij elkaar en ondersteunde de Groningers bij hun protesten. De fakkeloptocht op 19 januari in de stad Groningen trok meer dan 10.000 mensen uit het hele land.

Kosten en baten gaswinning oneerlijk verdeeld

De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) haalt het gas in Groningen uit de grond. Via de NAM verdienden de Nederlandse Staat, Shell en ExxonMobil decennialang veel geld aan de gaswinning. Dat ging ten koste van de Groningers. Aardbevingen veroorzaakten schade aan hun huizen en monumenten. En de afwikkeling van die schade verloopt traag en moeizaam. Daarom wil Milieudefensie een eerlijker energiesysteem.

Regenwoud wint, palmolie
verliest terrein

Succes. Na jarenlang campagnevoeren begint palmolie in 2018 voor het eerst terrein te verliezen. Dat is winst voor het regenwoud. In januari verbood het Europees parlement het gebruik van palmolie voor biobrandstoffen.

Op 20 september verbood Indonesië de aanleg van nieuwe palmolieplantages in het regenwoud. En op 1 oktober maakte verzekeraar Aegon Nederland bekend uit palmolie te stappen. Onze brief aan banken en verzekeraars was de directe aanleiding voor deze stap.

50.000 mensen sturen hun bank een kaart

Palmolie zit in bijna alles: koekjes, pindakaas en zelfs in diesel. Maar om palmolieplantages aan te leggen worden de laatste regenwouden gekapt. Onder andere in Indonesië. De mensen die er wonen worden van hun land verdreven en verliezen hun middelen van bestaan. Dat is niet eerlijk en niet duurzaam. En het is niet nodig, want er zijn genoeg alternatieven.

Daarom sprak Milieudefensie in 2018 banken en verzekeraars aan. Omdat zij deze praktijken met óns geld in stand houden. Meer dan 50.000 mensen steunden onze campagne door een kaartje aan hun bank te sturen.

Op 15 februari 2018 maakte Nederland voor het eerst kennis met onze Luchtwachters. Ze stimuleren het Rijk en gemeenten om de juiste maatregelen te nemen voor gezonde lucht en duurzaam verkeer.

Dat is makkelijker geworden, omdat Milieudefensie in 2017 een rechtszaak won. De rechter oordeelde toen dat de overheid meer moet doen aan luchtvervuiling.

Luchtwachters zijn vrijwilligers. Ze kwamen in het hele land in actie, op drukke plekken waar de lucht het meest vervuild is.

Bereikbaarheid voor iedereen

Milieudefensie voert al jarenlang campagne voor gezonde lucht. Schoorvoetend komt nu ook de politiek in beweging. De Luchtwachters zorgen voor extra druk. We vinden dat de vervuiler moet betalen, bijvoorbeeld door kilometerheffing en hogere parkeertarieven. Dat geld kunnen we investeren in fietsen, wandelen, ov en duurzame deelauto’s. Zo wordt de lucht gezonder, komt er meer ruimte in de stad en kan iedereen komen waar hij of zij wil.

Samen werken
aan gezond
en eerlijk eten

De manier waarop we met ons eten omgaan is niet lang meer vol te houden. In de keten van productie tot consumptie is er veel mis. Daarom hebben we in 2018 boeren en burgers met elkaar in gesprek gebracht.

Ruim 160 mensen gingen langs bij boeren in het hele land. Tijdens de lunch, het diner of bij een kop koffie spraken ze over de toekomst van ons eten. Welke weg moet onze landbouw inslaan voor gezond en eerlijk eten? De verhalen en ideeën zijn gebundeld in het e-book Van Erf tot Erf en in het Erfpact.

Van willen naar kunnen: dat kan als de vervuiler betaalt

Een boer die rood staat, kan niet groen doen. En een consument die continu te maken krijgt met stuntprijzen voor ongezond eten, maakt moeilijker een duurzame keuze. We betalen indirect voor vervuiling door grote bedrijven, bijvoorbeeld voor het zuiveren van drinkwater waar landbouwgif in zit. Maar werken zonder gif is duurder voor de boer. Dat kan anders. Als de vervuiler betaalt zorgen we dat duurzaam en gezond eten aantrekkelijker is voor iedereen.

Milieudefensie werkt nauw samen met gemeenschappen en milieuorganisaties in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Samen pakken we met steeds meer succes misstanden aan. We doen dat op locatie én in Nederland.

In de betrokken landen versterken we het verzet van gemeenschappen en organisaties. In ons eigen land spreken we bedrijven aan die zich in die regio’s van de wereld misdragen. Denk aan banken, olie- en palmoliebedrijven.

Eerlijk omschakelen: niet alleen in Nederland

Het is belangrijk dat we in Nederland en Europa snel stoppen met activiteiten die het klimaat schaden. Maar dan moeten onze bedrijven óók stoppen met de winning van olie, kolen en gas in andere delen van de wereld. Dat geldt ook voor het promoten van schijnoplossingen, zoals biobrandstoffen. Die maken het klimaatprobleem alleen maar erger. Dat proberen we met onze internationale aanpak te bereiken. Wij noemen dat eerlijk omschakelen.

We doen dit werk als onderdeel van 2 programma’s die doorlopen tot 2021 en worden gefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken:

  • Fair, Green and Global Alliance (FGG):
    waarin we samen met Nederlandse organisaties en organisaties uit Azië, Afrika, Latijns- en Zuid-Amerika proberen te voorkomen dat olie- en gasbedrijven het milieu vervuilen en bijdragen aan klimaatverandering.
  • Green Livelihoods Alliance (GLA):
    waarin we samen met Nederlandse organisaties en organisaties in o.m. Indonesië, Liberia, Kameroen en Oeganda gemeenschappen ondersteunen waarvan bos en landbouwgrond bedreigd worden door palmoliebedrijven.
We zijn
financieel
gezond

Milieudefensie is financieel gezond. De groei in inkomsten zet door. Onze reserve was aan het einde van het jaar veel hoger dan noodzakelijk. Hiermee hebben we ook in de toekomst voldoende middelen om onze impact te vergroten.

Desondanks hebben we het jaar afgesloten met een negatief resultaat. Dit komt mede doordat er flink is geïnvesteerd:

  • In de klimaatzaak tegen Shell
  • In het beleidstraject gericht op meer impact en focus
  • In een nieuwe website en een nieuw CRM-systeem

De vereniging blijft groeien. We hebben nu ruim 95.000 leden en donateurs. Dat heeft gezorgd voor een groei van onze eigen fondsenwerving met 9%.

Over Milieudefensie

'Milieudefensie, misschien wel de invloedrijkste milieuorganisatie van Nederland.' – Elsevier Magazine

Milieudefensie werkt aan een gezonde en leefbare toekomst voor iedereen. Of je nu boer bent of ondernemer, fabrieksarbeider of dokter, Nigeriaan of Nederlander.


Dit is ons recept:

  • Grote vervuilers betalen of stoppen met vervuilen, schoon wordt beloond
  • Groene oplossingen zijn bereikbaar voor iedereen
  • De overheid zorgt dat iedereen meedoet en mee kan doen
  • Mensen zijn belangrijker dan winst en hebben zeggenschap over hun leven
  • Nederland is ook verantwoordelijk voor de klimaatschade die onze consumptie en productie in andere, vaak kwetsbare landen veroorzaakt

Wij noemen dat: eerlijk omschakelen