In je eentje begin je niets tegen de klimaatcrisis. Maar met onze aanpak lukt dat wel. Milieudefensie pakt de opwarming aan waar dat het meeste oplevert: bij de vervuiling van grote bedrijven. Door dat samen met heel veel mensen te doen, zijn we succesvol.
Als de grote vervuilende bedrijven niet in beweging komen en verduurzamen, kunnen we de klimaatcrisis niet oplossen. Zo simpel is het. Daarom pakt Milieudefensie juist deze bedrijven aan. Bedrijven als Shell, Tata Steel en grote banken als ING en Rabobank. En omdat we dat samen met heel veel mensen doen, boeken we successen.
Een beter milieu begint bij... de grote vervuilers
Een beter milieu begint niet bij jezelf, maar bij grote vervuilende bedrijven. Natuurlijk is het heel goed als we allemaal ons best doen voor het klimaat, maar juist van grote vervuilers mag je verwachten dat ze meer doen. Wereldwijd zijn 25 bedrijven verantwoordelijk voor 50% van alle CO2-uitstoot. Zij kunnen hun productieproces vergroenen én alleen nog duurzame producten aanbieden. Maar als multinationale ondernemingen staan ze buiten de wet, en uit zichzelf veranderen ze niet. Sterker nog: vaak werken ze het klimaatbeleid zelfs tegen. Daarom pakt Milieudefensie juist de grote vervuilers aan.
We wonnen al van Shell, een van de grootste en rijkste bedrijven ter wereld. Dit bedrijf moet van de rechter veel minder uitstoten dan ze van plan waren, en veel sneller. Daardoor kunnen we nu maar liefst 29 grote vervuilers aanpakken. Omdat wij geloven in de kracht van mensen, kunnen de grote vervuilers niet om ons heen. Steeds meer mensen vinden dat grote vervuilende bedrijven te weinig doen, en steeds meer mensen doen met ons mee. Dat is het 'geheim' van onze aanpak. Bekijk de tijdlijn.
Bij de klimaattop van Parijs in 2015 wordt een heel belangrijk akkoord gesloten. Alle regeringsleiders spreken af dat de wereld niet meer dan 2 graden mag opwarmen (liefst niet meer dan 1,5 graad). En dat de CO2-uitstoot met 45% omlaag moet. Eindelijk een helder doel, waar zowel overheden als bedrijven mee aan de slag kunnen. En dat was hoog nodig ook, want sinds de eerste klimaattop in 1992 is de uitstoot van bedrijven nauwelijks gedaald.
Na Parijs zet Milieudefensie vol in op klimaatrechtvaardigheid. In korte tijd slagen we erin dit tot een begrip te maken. Alle beleidsmakers snappen nu dat je de klimaatcrisis alleen kan aanpakken op een eerlijke manier. De sterkste schouders horen de zwaarste lasten te dragen. Concreet betekent dat bijvoorbeeld dat mensen met lagere inkomens geholpen worden bij de verduurzaming van hun huis. En dat bedrijven een veel grotere verantwoordelijkheid hebben om hun uitstoot te verminderen.
Grote vervuilende bedrijven konden decennialang wegkomen met groene praatjes. En door duurzame producten als 1 van de keuzes aan te bieden in hun assortiment, naast alle bekende vervuilende producten. Als ze op hun eigen verantwoordelijkheid werden gewezen, was het antwoord: wij blijven produceren zolang klanten daarom vragen. Zo ook oliebedrijf Shell, in zijn eentje verantwoordelijk voor 3% van alle CO2-uitstoot wereldwijd.
Na de winst van Urgenda in de rechtszaak tegen de Nederlandse Staat, besluit Milieudefensie om samen met Roger Cox (de advocaat in de Urgendazaak) een rechtszaak tegen een bedrijf te beginnen. Vanuit de gedachte dat ook bedrijven zich aan het Klimaatakkoord van Parijs moeten houden. Om zo een nieuwe norm te stellen: want wat voor 1 groot bedrijf geldt, geldt voor alle grote bedrijven.
Het doelwit is al snel duidelijk: Shell. Want deze oliereus stoot 9 keer zoveel CO2 uit als heel Nederland. Op 4 april 2018 wordt de rechtszaak aangekondigd. Op 5 april 2019 wordt de dagvaarding ingediend namens 17.379 mede-eisers en 6 organisaties. December 2020 vindt de hoorzitting plaats.
Op 26 mei gebeurt wat maar weinigen hadden durven hopen: Milieudefensie wint de rechtszaak van Shell. Het oliebedrijf moet van de rechter zijn CO2-uitstoot met 45% reduceren in 2030 ten opzichte van 2019, in absolute zin, in de hele keten. Dit is in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs. Shell is niet alleen verantwoordelijk voor de eigen uitstoot, maar moet van de rechter ook zijn best doen om de uitstoot te verminderen die vrijkomt bij het gebruik van Shell-producten (lees: benzine en diesel). Wereldwijd slaat dit nieuws in als een bom. Het is hoopvol nieuws voor iedereen die zich zorgen maakt over het klimaat. En het nieuws zorgt voor ademnood bij grote bedrijven en hun bestuurders die dachten dat bedrijfsbelangen altijd voor die van de planeet gaan.
Onze advocaat Roger Cox zei:
"Deze uitspraak gaat de wereld veranderen. Wereldwijd staan mensen in de startblokken om oliemaatschappijen in hun eigen land aan te klagen naar ons voorbeeld. Het klimaat heeft vandaag gewonnen."
Wat voor Shell geldt, geldt natuurlijk ook voor andere grote vervuilers. Ook zij moeten zich houden aan het klimaatakkoord van Parijs. En ook zij zijn verantwoordelijk voor de uitstoot die hun producten veroorzaken (dit noemen we scope 3). Daarom gaan de experts binnen Milieudefensie direct aan de slag met de vraag: welke in Nederland gevestigde bedrijven zijn grote vervuilers, hebben veel impact in hun sector én dus ook een grote verantwoordelijkheid? Dit levert een lijst op van 29 bedrijven (zie hieronder).
Om welke bedrijven gaat het?
ABN AMRO • ABP • Aegon • Ahold Delhaize • AkzoNobel • Atradius • BAM Groep • Boskalis Westminster • BP • Dow • DSM • ExxonMobil • FrieslandCampina • ING • KLM • LyondellBasell • NN Group • PfZW • Rabobank • RWE • Schiphol • Stellantis • Tata Steel • Unilever • Uniper • Vion • Vitol • Vopak • Yara
Op 13 januari 2022 sturen we een brief aan 29 grote vervuilende bedrijven, met een dringende oproep om vóór 15 april 2022 met een klimaatplan te komen. De brief verschijnt ook in Het Financieele Dagblad met de kop ‘Deze brief verandert alles’. En dat is precies wat er gebeurt. Na de gewonnen rechtszaak gaat ook dit nieuws als een schok door de bestuurskamers van grote bedrijven. Niet alleen bij de 29 bedrijven die we in eerste instantie aanschrijven, maar ook in talloze andere bestuurskamers komt onze brief op tafel te liggen. Vanaf nu kan niemand er meer omheen: bedrijven met een grote CO2-uitstoot zullen deze omlaag moeten brengen.
Alle 29 bedrijven voldoen aan ons verzoek en leveren een klimaatplan in. Het ene bedrijf werkt er met man en macht aan, het andere bedrijf stuurt slechts een linkje naar een bestaand rapport. Maar in alle gevallen laten we hun plannen doorrekenen door het gerenommeerde onderzoeksbureau NCI. Het resultaat is ontluisterend: geen enkel bedrijf op onze lijst doet genoeg om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Waar 45% CO2-reductie in 2030 nodig is, komen de bedrijven met hun plannen gemiddeld tot slechts 19%. Een afgang.
Het is duidelijk: de grote vervuilende bedrijven hebben een duwtje nodig: De Laatste Aanmoediging. Want uit zichzelf veranderen ze niet. Dus besluiten we om deze bedrijven samen met heel veel mensen ter verantwoording te roepen door in te spreken bij hun jaarlijkse aandeelhoudersvergadering. Samen met honderden vrijwilligers kopen we aandelen bij meerdere bedrijven, zodat we kunnen inspreken bij hun aandeelhoudersvergaderingen. Daar stellen we namens bijna 50.000 online aanmoedigers telkens die ene vraag: ‘Gaat uw bedrijf in 2030 minstens 45% CO2 reduceren in absolute zin in de hele keten (dus scope 1,2 en 3) ten opzichte van 2019?’ De meeste bedrijven antwoorden met 'nee'. Zij vergroten daarmee het risico op nog meer klimaatdoden. En ze vergroten ook het risico op een rechtszaak tegen hun bedrijf. Gelukkig zijn er ook bedrijven die ‘ja’ zeggen: bouwbedrijf BAM, autoconcern Stellantis en pensioenfonds PFZW. We laten hun plannen de komende tijd doorrekenen.
CEO Tavares van autobedrijf Stellantis:
“I do not need encouragement, I am doing this for my grandchildren” [...] “We have a responsibility to solve this.”
En de politiek dan?
Onze overheid wil het grote bedrijven zo makkelijk mogelijk maken. Dat gaat eigenlijk al eeuwenlang zo. Er zijn daardoor nog steeds geen regels die grote bedrijven aan banden leggen. Zij mogen nog steeds bijna ongehinderd vervuilen. Sterker nog: diezelfde bedrijven worden bevoordeeld met 46 miljard per jaar aan fossiele subsidies. Geld dus om door te gaan met vervuilen. En nu hopen deze bedrijven ook nog eens aanspraak te maken op extra klimaatgeld, terwijl ze niet eens een goed klimaatplan hebben! Miljardensteun om hun vervuiling te verminderen. Terwijl ze miljardenwinsten maken.
In 2022 tekenden al ruim 60.000 mensen een petitie hiertegen. En op 12 november 2023 gaan 85.000 mensen de straat op tijdens de Mars voor Klimaat en Rechtvaardigheid. Onze eis: ‘Geen klimaatplan, geen cent!’
Wij gaan door met onze strijd om grote vervuilers te laten vergroenen. Op dit moment ronden we ons juridisch vooronderzoek af. Op 28 november maakten we bekend dat we ons bij onze volgende rechtszaak richten op een financiële instelling. Want die liggen op ramkoers met het klimaat, zo blijkt uit de Financiële Editie van de Klimaatcrisis-Index. Op 19 januari 2024 maken we bekend tegen wie de volgende rechtszaak is.
2024 is het jaar dat wij samen met jou gaan winnen, dankzij:
Winnen doen we samen. Dus jij bent nodig. Doe je mee? Kijk snel hieronder, er is altijd wel een manier die bij jou past.
