Al tientallen jaren vindt in Nigeria een stille olieramp plaats. Met enorme milieuvervuiling als gevolg. Vier boeren hebben, samen met Milieudefensie, Shell voor de rechter gesleept. De rechtszaak gaat om drie dorpen: Goi, Oruma and Ikot Ada Udo. Deze dorpen zijn eigenlijk al jaren onbewoonbaar. Maak kennis met drie aanklagers uit deze drie dorpen.
Naam: Eric Dooh
Beroep: boer en ondernemer
Dorp: Goi
In 2003 en 2004 lekte er olie in het water rondom Goi. De olie vatte vlam waardoor het hele meer in lichterlaaie stond. Alle mangrovebomen brandden af. Eric en zijn vader verloren alles. Ze hadden een aantal visvijvers, een bakkerij en een kippenfokkerij. In totaal hadden ze 30 man in dienst. Daar is nu niets meer van over.
Eric Dooh: “Voordat de olie hier lekte had iedereen in het dorp goed te eten, goede vis. Niet alleen om zelf op te eten, maar we verdienden er ook geld mee door de vis te verkopen. Dat is nu allemaal voorbij. De olie zit overal in. In de lucht die we inademen, in ons drinkwater en in het voedsel dat we eten. Onze mensen eten, drinken en ademen ruwe olie in, daarom sterven ze jong."
"Onze dorpsoudsten zijn allemaal dood. En dat is waarom jonge mensen als ik, van nog maar 40 jaar, nu worden gezien als 'ouderen'. Ik draag nu de kleding van een oude man, terwijl ik nog veel te jong ben om dorpsoudste te zijn."
"Shell kwam hier in 2016 een testschoonmaak doen, geen echte schoonmaak. Ze zouden experts moeten sturen die de omgeving schoon maken. In plaats daarvan huren ze lokale aannemers in. Die hebben geen flauw idee hoe ze dit aan moeten pakken. Hoe kunnen ze zeggen dat ze hebben schoongemaakt als je de olie nog gewoon ziet liggen?
Naam: Elder Friday Alfred Akpan
Beroep: boer en visser
Dorp: Ikot Ada Udo
In Ikot Ada Udo lekte er meerdere keren bruine olie uit een installatie. De olie vervuilde de landbouwgrond en ook kwamen er giftige dampen vrij.
Elder Friday: “Onze gewassen en ons fruit zijn vergiftigd door alle olie die de grond in lekte. Omdat mensen honger hebben, eten ze dit voedsel toch. Met als gevolg dat veel mensen op jonge leeftijd overlijden. Iedereen in dit dorp is ziek van de vervuiling."
“15 jaar geleden zat mijn visvijver nog vol vis. Ik had genoeg geld om mijn vrouw en kinderen te eten te geven en ze naar school te sturen. Maar nu niet meer. De vis is op, dus er is ook geen geld meer.“
“Niemand verdient hier geld aan de olie. Shell heeft nog nooit iemand uit de omgeving een baan aangeboden. Nog geen bewaker of schoonmaker.“
Naam: Chief Fidelis A. Oguru
Beroep: boer
Dorp: Oruma
Shell heeft het schoonmaakwerk aan jongens uit Oruma overgelaten en niet aan experts. Chief Fidelis: "Ze groeven een gat, goten de “opgeruimde” olie erin en lieten het achter. Tijdens het regenseizoen verspreidde de ruwe olie zich weer."
“Voor de lekkage verbouwde ik groenten en fruit. Ik was niet rijk, maar we konden er prima van leven. Nu kan ik niets meer op mijn akkers verbouwen. Na een tijdje sterven de gewassen af, zomaar. Soms ga ik naar andere dorpen en smeek ik hen of ik een stukje van hun grond mag gebruiken. Daar moeten we nu van leven."
Naam: Alali Efanga (1980-2016)
Beroep: boer
Dorp: Oruma
In 2005 lekte in Oruma 12 dagen lang olie. Hierdoor gingen alle vissen in de visvijver van Alali dood. Hij zal de uitkomst van de rechtszaak niet meer meemaken. Hij overleed eind 2016. Hieronder fragmenten uit een interview met hem in 2012.
Alali Efanga: “Ik kan nog steeds geen vis kweken, vanwege de olie. Ik heb geen flauw idee hoe ik nu eten op tafel krijg om mijn gezin te voeden. Als dit bij Shell's eigen visvijver gebeurd was, en dit was hun enige bron van inkomsten, zouden ze er dan net zo makkelijk over denken?"
"Onze enige waterbron is door de olie vervuild, dus moeten we op andere manieren aan schoon drinkwater komen. We kunnen naar de pomp die de overheid ons heeft gegeven, maar die doet het heel vaak niet. Soms zit er niets anders op dan te wachten tot het gaat regenen, zodat we vers drinkwater hebben. Er zijn mensen die zo'n dorst hebben dat ze toch uit de rivier drinken. Maar daar zie je de olie gewoon op drijven, dus dat is heel gevaarlijk.”
"Drie vrouwen zijn kort geleden gestorven aan kanker. Dat hadden we niet voor de olielekkage. Het is een nieuwe ziekte, die naar ons dorp is gekomen. Sinds de vervuiling is ook het aantal miskramen in ons dorp gestegen. Voor de olielekkage kwam dat bijna nooit voor."
Over wat Shell moet doen, zijn onze eisers het eens. Shell moet opdraaien voor de schade die het heeft aangericht. Shell moet bewoners van de dorpen helpen een nieuw leven op te bouwen. Zodat ze niet langer dood gaan van de honger of vergiftigd worden door de olie in de grond en hun drinkwater. Shell moet oude pijpleidingen vervangen en deze ook bewaken.
De eisers hebben weinig vertrouwen in Shell. Eric Dooh: “Ze denken nooit aan de arme man. Dus is er geen hoop dat de dingen beter worden voor ons. Het is door organisaties als Milieudefensie en Friends of the Earth dat we een klein sprankje hoop hebben. Alleen met hulp van mensen over de hele wereld gaan we het misschien redden.”
