De historische Klimaatzaak die wij wonnen van Shell is niet uniek. Wist je dat er wereldwijd ruim 2.000 Klimaatzaken zijn aangespannen tegen overheden en bedrijven? Die zaken veranderen de wereld. Dit is hoe.
Grote vervuilende bedrijven, financiële instellingen en de overheid komen onvoldoende in actie om de meest ernstige gevolgen van de klimaatcrisis te voorkomen. Daarom schakelen steeds meer organisaties en groepen burgers de rechter in.
Na de onze overwinning on de Klimaatzaak tegen Shell volgden er in een razend tempo vergelijkbare rechtszaken in het buitenland:
In de Verenigde Staten werd onlangs zelfs een Klimaatzaak gewonnen door een groep jongeren. Zij klaagden de staat Montana aan omdat deze onvoldoende rekening houdt met de gevolgen van de klimaatcrisis en daarmee de rechten van jongeren op een gezond milieu schendt.
Klimaatrechtszaken hebben over het algemeen dezelfde juridische basis: een opwarming van de aarde met meer dan 1,5° C heeft grote gevolgen voor mensen wereldwijd en hun leefomgeving. Dit is vastgelegd in het klimaatakkoord van Parijs in 2015.
Schending van deze norm betekent ook een schending van de wereldwijd geldende mensenrechten. Denk aan het recht op leven en gezondheid, het recht op een gezinsleven, het recht op zelfbeschikking en het recht op (toegang tot) voedsel, drinkwater en huisvesting.
Het zijn de belangrijkste rechten die we in de wereld kennen. Rechters hebben de grondwettelijke taak ervoor te zorgen dat deze mensenrechten beschermd worden. En dat doen ze dus ook.
Klimaatzaken worden steeds kansrijker, omdat de Verenigde Naties (VN) het recht op een schoon, gezond en duurzaam milieu in 2022 hebben erkend als een mensenrecht. Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, het Internationaal Zeerechttribunaal en het Inter-Amerikaans Hof voor de Mensenrechten buigen zich, op verzoek van landen die de gevolgen van de klimaatcrisis nu al ondervinden, over de vraag welke verplichtingen landen hebben om de klimaatcrisis aan te pakken. En wat de gevolgen zijn wanneer zij dat niet doen.
Het is een duidelijk signaal dat er wereldwijd zoveel Klimaatzaken zijn, maar wat levert dat op? Is het klimaat ermee geholpen? Klimaatzaken hebben op verschillende manieren invloed op het beleid en gedrag van overheden en bedrijven; direct en indirect. Een paar voorbeelden:
Zonder klimaatrechtszaken zouden overheden, instellingen en bedrijven blijven treuzelen. Rechters doen niets meer of minder dan bedrijven, instellingen en overheden eraan herinneren dat zij zich aan wetten, regels en afspraken moeten houden. Dat begint steeds meer effect te hebben. En als grote vervuilers in beweging komen, maken we een grotere kans om de opwarming van de aarde onder de 1,5° C te houden.
Ook wij bereiden weer een nieuwe Klimaatzaak voor. Op 19 januari maken wij het doelwit bekend tijdens een persconferentie. Steun onze nieuwe Klimaatzaak met een donatie.
Foto bovenin: Donald Pols, directeur van Milieudefensie (midden) en onze advocaat Roger Cox (rechts) aan het begin van de derde zitting in de Klimaatzaak tegen Shell.
