Op 26 mei 2021 wonnen we een revolutionaire rechtszaak tegen Shell. De rechter eist dat Shell zijn CO2-uitstoot in 2030 met 45% heeft verminderd. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over onze klimaatzaak.
Milieudefensie kondigde in 2018 een rechtszaak aan tegen Shell. In het daaropvolgende jaar sloten 17.379 mede-eisers en 6 organisaties (ActionAid, Both ENDS, Fossielvrij NL, Greenpeace Nederland, Jongeren Milieu Actief en de Waddenvereniging) zich aan bij de rechtszaak. Samen stapten we naar de rechter. Ons doel is te voorkomen dat Shell doorgaat met vervuilen en het veroorzaken van gevaarlijke klimaatverandering. Dit doen we omdat mensenlevens nu al in gevaar zijn door de gevolgen van klimaatverandering. De oogsten van boeren mislukken nu al door droogte of overstromingen.
Na onze overwinning besloot Shell in hoger beroep te gaan. Samen winnen dat hoger beroep ook. Help je mee?
Uitlegvideo van NOS op 3 over de Klimaatzaak.
Dit is een unieke zaak. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat er een beleidswijziging van een vervuilend bedrijf wordt geëist om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Wij eisen dat Shell zich houdt aan de doelen van het klimaatakkoord van Parijs. Eerdere rechtszaken gingen altijd om geld. Wij eisen geen compensatie voor de schade, maar een verandering van het beleid van Shell. Want alleen een verandering van beleid voorkomt dat steeds meer mensen moeten vluchten voor de gevolgen van klimaatverandering.
Shell was een Nederlands bedrijf, daarom kon deze zaak hier gevoerd worden. Inmiddels is Shell verhuisd naar Engeland, maar dat heeft voor deze zaak geen gevolgen. Verder staat Shell in de top 10 van meest vervuilende bedrijven ter wereld. Shell stoot 9 keer meer uit dan heel Nederland bij elkaar. 3% van de wereldwijde uitstoot is van Shell. Dat klinkt misschien weinig, maar 3% is echt heel veel. Zeker omdat het van slechts 1 bedrijf afkomstig is.
Shell staat in de top 10 van meest vervuilende bedrijven ter wereld. Dat is op zichzelf al een goede reden. Maar het gaat ons niet alleen om Shell. We hebben alle grote vervuilers nodig om gevaarlijke klimaatverandering te stoppen. Daarom hebben we begin 2022 nog 29 grote Nederlandse vervuilers een brief geschreven en gevraagd ons hun klimaatplan te sturen. Die plannen laten we doorrekenen door een gerenommeerd internationaal bureau. De bedrijven die het niet goed doen moeten vrezen dat ook zij voor de rechter worden gedaagd, want we hebben geen tijd te verliezen.
Shell legt de verantwoordelijkheid voor het voorkomen van klimaatverandering vooral bij de politiek en de consument. En natuurlijk kunnen we als consument een bijdrage leveren. Bijvoorbeeld door geen vlees te eten en vaker de fiets te pakken. Maar consumenten hebben niet dezelfde macht, niet dezelfde verantwoordelijkheid en ook niet dezelfde ingangen en contacten om verschil te maken. Shell heeft dat allemaal wel en kan dus ook echt verschil maken. En veel sneller dan wij. Zonder grote bedrijven als Shell kunnen we de klimaatcrisis niet oplossen.
Advocaat Roger Cox en Milieudefensie directeur Donald Pols bij de uitgang van de rechtbank, breed lachend na de overwinning.
De basis van deze zaak is 'onrechtmatige gevaarzetting'. Dit betekent: je mag geen groot gevaar veroorzaken terwijl er maatregelen genomen kunnen worden om dat gevaar te voorkomen. Shell weet al sinds de jaren 60 dat het gebruik van olie en gas rampzalige gevolgen heeft voor het klimaat. Shell weet ook al heel lang wat het moet doen om verdere klimaatverandering te voorkomen. Maar Shell doet dat niet. En daarmee overtreedt Shell de wet. De rechter oordeelde dat Shell door het veroorzaken van gevaarlijke klimaatverandering mensenrechten schendt. Shell moet dan ook alles doen wat in zijn macht ligt om verdere klimaatverandering te voorkomen.
Shell kondigde een paar maanden na de uitspraak aan in hoger beroep te gaan. Shell vindt dat het al genoeg doet om gevaarlijke klimaatverandering te stoppen. En Shell vindt het niet eerlijk dat het als enige energiebedrijf veroordeeld is tot het terugbrengen van zijn uitstoot. Verder vindt Shell dat het niet verantwoordelijk gehouden kan woorden voor de uitstoot van zijn klanten. Bijvoorbeeld door automobilisten die benzine van Shell gebruiken.
Shell leverde midden maart 2022 zijn grieven bij ons in. Wij hebben vervolgens 7 maanden de tijd gehad om hier op te antwoorden. De zittingsdagen zijn naar verwachting op 2, 3, 4 en 12 april in 2024. De uitspraak volgt ongeveer 5 maanden na de zittingsdagen.
We zien nu al dat Shell de uitspraak van de rechter niet heel serieus neemt. Wij houden Shell nauwlettend in de gaten. Op het moment dat Shell niet voldoende doet om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen kunnen wij dit bij de rechter kenbaar maken. Elke dag dat Shell niet voldoet aan het vonnis moet Shell een enorme boete betalen. Het gaan om hele hoge bedragen, zodat je dat niet lang kunt volhouden.
De Nederlandse politiek is traag en treuzelt met klimaatmaatregelen. Terwijl we nu actie moeten ondernemen. Mensen in Bangladesh vluchten voor het stijgende water. In Zuid-Afrika is een ernstig watertekort en bosbranden zorgen er wereldwijd voor dat bossen verdwijnen.
Maar Shell hoeft niet te wachten op de overheid. Shell is zo ontzettend groot en heeft zoveel invloed, dat het soms machtiger is dan overheden. En daarom zijn we naar de rechter gestapt. Ook hierin gaf de rechter ons gelijk. Shell heeft een eigen verantwoordelijkheid en moet niet wachten tot de politiek met regels komt. Als de overheid het laat afweten en grote bedrijven hun verantwoordelijkheid niet nemen, is het recht de enige manier om mensenlevens te beschermen en gevaarlijke klimaatverandering te stoppen.
Wij bereiden ons op dit moment voor op een hoger beroep. We hebben er alle vertrouwen in dat we opnieuw winnen. Waarom? Omdat uit alle wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat we alles op alles moeten zetten om klimaatverandering te stoppen. Het gaat om mensenlevens. Nu al zijn mensen op de vlucht voor bosbranden, stijgende zeespiegels en honger.
Een zaak als deze kunnen we niet in ons eentje betalen. Zonder jouw steun zijn we nergens. Samen kunnen we winnen. Help je mee?
Foto bovenin: een juichende menigte fietsers voor de rechtbank waar de Klimaatzaak wordt gehouden.
Op vrijdag 31 mei nemen we de Amsterdamse Zuidas over. Hét symbool van de macht van bedrijven. Omdat grote vervuilende bedrijven blijven vervuilen. Als zij daar niet mee stoppen, loopt de klimaatcrisis volledig uit de hand. Ben jij 1 van de tienduizenden die we daar verwachten?
