Veelgestelde vragen over de Klimaatcrisis-Index

Op deze pagina vind je de meest gestelde vragen over de Klimaatcrisis-Index, en de antwoorden daarop.

1. Wat is de Klimaatcrisis-Index?
2. Hoe is de Klimaatcrisis-Index opgesteld?
3. Waarom hebben jullie de Klimaatcrisis-Index opgesteld?
4. Wat is er gebeurd sinds de eerste Klimaatcrisis-Index?
5. Wat gaat er nog gebeuren met de Klimaatcrisis-Index?
6. Wat staat er in de brief die jullie sturen naar de grote vervuilers?
7. In de brief verwijzen jullie naar 4 recente rechterlijke uitspraken. Welke zijn dat?
8. Welke informatie vragen jullie aan de bedrijven?
9. Hoe bepalen jullie of een klimaatplan goed genoeg is?
10. Wat als een bedrijf geen of een vaag plan stuurt?
11. Om welke grote, vervuilende bedrijven gaat het precies?
12. Waarom nu juist deze bedrijven?
13. Wat doen jullie met de reacties van de 28 grote vervuilers?
14. Gaan jullie ook kijken of bedrijven hun beloften waarmaken?
15. Hoe kan ik helpen?

1. Wat is de Klimaatcrisis-Index?

De Klimaatcrisis-Index is een ranglijst. De editie uit 2022 liet voor het eerst heel scherp zien in hoeverre de klimaatplannen van 29 grote vervuilers voldeden aan internationale afspraken om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Zoals het klimaatakkoord van Parijs en het doel om de aarde niet op te laten warmen met meer dan 1,5 graad. 

In 2022 waren de resultaten verontrustend: geen enkel bedrijf deed genoeg. Geen enkel bedrijf zat in het groen. Sindsdien hebben veel bedrijven nieuwe klimaatplannen opgesteld. Een aantal heeft beloofd hun beleid in lijn met het klimaatakkoord van Parijs te brengen. Nu gaan we onafhankelijk laten onderzoeken of de plannen dit keer wel goed genoeg zijn.

>> Lees ons nieuwsbericht over de Klimaatcrisis-Index van 2022
>> Bekijk onze factsheet met de belangrijkste cijfers en verduidelijkende afbeeldingen

2. Hoe is de Klimaatcrisis-Index opgesteld?

De Klimaatcrisis-Index is gebaseerd op onderzoek van het onafhankelijke en internationaal gerenommeerde NewClimate Institute. Tijdens het onderzoek kijken we naar 4 dingen:

• Of het bedrijf weet en onderzoekt wat diens eigen uitstoot is;
• Of het bedrijf doelen stelt om die eigen uitstoot voldoende te verminderen;
• Of het bedrijf plannen heeft die goed genoeg zijn om de doelen te halen;
• Of het bedrijf voldoende investeert in klimaatoplossingen en daarbij niet teveel leunt op compensatie, zoals het planten van bomen.

Deze 4 onderdelen zijn vervolgens onderzocht en beoordeeld op:

• Transparantie 
• Betrouwbaarheid

Transparantie gaat over de (publieke) beschikbaarheid van informatie. Communiceren bedrijven helder en duidelijk over hun aanpak en doelen? Betrouwbaarheid gaat over kwaliteit, dus de vraag of ze hun eigen doelen ook echt gaan halen.

>> Lees de Nederlandse samenvatting van het onderzoek uit 2022
>> Bekijk het hele onderzoek (alleen Engels)

3. Waarom brengen jullie de Klimaatcrisis-Index uit?

De editie van 2022 liet zien dat grote vervuilers nog veel te weinig doen om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Hoewel bedrijven veel groene praatjes hadden, kwam geen een bedrijf positief uit de beoordeling. Stap 1 naar een duurzamere wereld is het hebben van een goed klimaatplan.

Het beperken van klimaatopwarming is van groot belang. Voor ons, hier en nu. Voor mensen verder weg, die vaak nu al hard getroffen worden door de klimaatcrisis. En voor toekomstige generaties. Elke beetje opwarming dat we kunnen voorkomen, is belangrijk. Dat kan alleen als óók grote vervuilende bedrijven gaan meedoen.

De rechter bepaalde in onze Klimaatzaak tegen Shell: bedrijven hebben een eigen verantwoordelijkheid om klimaatverandering te beperken. Dat geldt dus niet alleen voor Shell, maar voor alle bedrijven. Daarom vroegen wij de klimaatplannen van 29 andere grote vervuilers op en lieten die onderzoeken. Door dit onderzoek komen ze onder druk te staan om meer te doen en sneller.

En voorzichtig zien we daarvan resultaat: bedrijven zijn zich sinds de uitspraak in de Klimaatzaak tegen Shell en de Klimaatcrisis-Index bewust geworden van de verantwoordelijkheid die zij hebben om gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan. Veel bedrijven brachten de afgelopen jaren nieuwe klimaatplannen uit, voerden de ambitie op, en een aantal bedrijven committeerden zich aan doelen die in lijn zijn met het klimaatakkoord van Parijs. Nu is het dus weer hoog tijd om die nieuwe plannen te laten onderzoeken: zijn de plannen nu wél goed genoeg om binnen anderhalve graden opwarming te blijven?

>> Lees meer over onze succesvolle Klimaatplannen campagne
 >> Lees verder over de 29 grote vervuilers
 

4. Wat is er gebeurd sinds de eerste Klimaatcrisis-Index?

Na de Klimaatcrisis-Index van 2022 gingen we in gesprek met de 29 bedrijven. In 2023 bezochten we de aandeelhoudersvergadering van alle beursgenoteerde bedrijven op de lijst om de directeur persoonlijke te vragen: gaat u de uitstoot van uw bedrijf ten opzichte van 2019 halveren in absolute zin, over scope 1, 2 en 3, in 2030? Met andere woorden: brengt u uw klimaatplan in lijn met het klimaatakkoord van Parijs? Begin 2024 kondigden we een nieuwe rechtszaak aan tegen ING en begin 2025 overhandigden we de dagvaarding.

Op 19 augustus verstuurden we een brief aan de bestuurders van de 28 overgebleven bedrijven. In de brief brengen we hen op de hoogte van de grote financiële en juridische risico's die zij lopen wanneer zij hun klimaatplan niet op orde hebben. Naast de schade die zij de planeet en mensen toebrengen. De brief onderbouwt dat de enige manier om je als bestuurder en bedrijf te beschermen tegen deze risico's, is door je klimaatplan op orde te hebben. We vragen hen daarom wederom om hun klimaatplan met ons te delen.

5. Wat gaat er nog gebeuren met de klimaatcrisis-index? 

Dit najaar zal onafhankelijk onderzoeksbureau NewClimate Institute de klimaatplannen wederom beoordelen. Begin 2026 verwachten we de ranking van deze plannen naar buiten te kunnen brengen in de nieuwe Klimaatcrisis-Index. Wat denk jij, krijgen we een groep voorlopers?

>> Schrijf je in op onze nieuwsbrief voor updates en het laatste nieuws.
 >> Lees hier alles wat je moet weten over onze Klimaatplannen-campagne tot nu toe (met tijdlijn)
 

6. wat staat er in de brief die jullie sturen naar de grote vervuilers?

Op 19 augustus verstuurden we een brief aan de bestuurders van de 28 overgebleven bedrijven. In de brief brengen we hen op de hoogte van de grote financiële en juridische risico's die zij lopen wanneer zij hun klimaatplan niet op orde hebben. Die risico's komen dus nog bovenop de schade die zij de planeet en mensen toebrengen. Om wat voor risico's gaat het:

• Allereerst loopt elk bedrijf risico's door de gevolgen van gevaarlijke klimaatverandering. Iedereen die er verstand van heeft waarschuwt voor het risico van gevaarlijke klimaatverandering voor onze gehele economie en individuele bedrijven. Van de Europese Centrale Bank tot verzekeraars, accountants en de wetenschap. Verzekeraars waarschuwen dat over een aantal jaar hele bedrijfstakken niet meer verzekerbaar zullen zijn.
• Uit de ene na de andere uitspraak van gezaghebbende internationale rechters blijkt dat bedrijven hun CO₂-uitstoot in lijn met het klimaatakkoord van Parijs moeten beperken. Zie bijvoorbeeld onze nieuwspagina over de recente uitspraak van het Internationaal Gerechtshof (ICJ).
• De uitspraak die wel eens het meeste risico zou kunnen vormen voor grote vervuilers is die van de hoogste Duitse rechter in de zaak van de Peruaanse boer en berggids Lliuya tegen grote vervuiler RWE. Daarin eiste hij een schadevergoeding voor klimaatschade bij hem thuis in het Andesgebergte als gevolg van smeltende gletsjers. Die schadevergoeding is er niet van gekomen, en toch stonden onze advocaten te juichen bij de uitspraak. Hoe zit dat? De hoogste Duitse rechter bevestigde in deze zaak namelijk dat grote ondernemingen met veel uitstoot 'pro rata' aansprakelijk zijn voor de klimaatschade die ze veroorzaken, ook aan de andere kant van de wereld. Oftewel: een bedrijf kan aansprakelijk gesteld worden voor het uitstoot-aandeel dat de onderneming heeft ten opzichte van de totale wereldwijde uitstoot. Wat simpel gezegd betekent dat bedrijven in de toekomst mogelijk moeten gaan betalen voor de klimaatschade die ze veroorzaken. In de zaak Lliuya oordeelde de rechter dat de veroorzaakte schade aan het huis van de boer niet bewezen kon worden omdat het over toekomstige schade gaat. Ondertussen zijn er steeds meer wetenschappelijk onderbouwde rekenmodellen die de bijdrage aan klimaatschade door een individueel bedrijf in kaart kunnen brengen.
• We zien dus dat rechters internationaal keer op keer bevestigen dat grote bedrijven een grote verantwoordelijkheid hebben in het tegengaan van gevaarlijke klimaatverandering. We zien dat de schade die klimaatverandering veroorzaakt alleen maar toeneemt. We zien dat de wetenschap steeds beter in staat is om de bijdrage aan die schade door een individueel bedrijf toe te rekenen. En we weten dat die schade per bedrijf, omgerekend naar euro's, zo gigantisch is dat de grootste bedrijven dit niet kunnen betalen. Als individuele bestuurder kun je dit risico voorzien - mede dankzij de brief die wij vandaag sturen. Dus kan je ook nog eens persoonlijk aansprakelijk gesteld worden.
• Wij zouden hiervan wakker liggen als we een bestuurder van een groot vervuilend bedrijf waren... Het goede nieuws voor die bestuurders: je kunt jezelf en je bedrijf beschermen. Dat doe je door een klimaatplan op te stellen en uit te voeren dat in lijn is met het klimaatakkoord van Parijs.

Samengevat: de brief onderbouwt dat de enige manier om je als bestuurder en bedrijf te beschermen tegen grote financiële en juridische risico's, is door je klimaatplan op orde te hebben. We verzoeken hen daarom wederom om hun klimaatplan met ons te delen. Die gaan we beoordelen met de volgende Klimaatcrisis-Index.

7. In de brief verwijzen jullie naar 4 recente rechterlijke uitspraken. Welke zijn dat?

Bedrijven lopen grote juridische en financiële risico´s, zo blijkt volgens jullie uit 4 recente rechterlijke uitspraken. Welke uitspraken zijn dat? 

1. Hoger beroep Milieudefensie x Shell (november 2024) bevestigt: bedrijven moeten CO₂-uitstoot beperken in lijn met Parijs. Ze hebben een eigen verantwoordelijkheid, ook bij uitblijven wet- en regelgeving. 
2. Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens (juli 2025): grote ondernemingen hebben een verzwaarde plicht om mensenrechten te respecteren en om geen schade toe te brengen aan het klimaat. 
3. Internationaal Gerechtshof (ICJ) (juli 2025) in haar 'advisory opinion': Staten zijn zelf verplicht tot effectieve klimaatmaatregelen, maar ook om vervuilende activiteiten van bedrijven te reguleren.
4. Hoogste Duitse rechter in zaak Peruaanse boer Lliuya vs. RWE (juni 2025): grote ondernemingen met veel uitstoot zijn 'pro rata' aansprakelijk voor de klimaatschade die ze aanbrengen. Met andere woorden: ze lopen in de toekomst het risico dat ze moeten betalen voor hun rol in gevaarlijke klimaatverandering

>> Lees meer over onze succesvolle Klimaatplannen campagne
>> Lees verder over de 29 grote vervuilers

8. Welke informatie vragen jullie aan de bedrijven? 

• Of het bedrijf weet en onderzoekt wat zijn eigen uitstoot is;
• Of het bedrijf doelen stelt om die eigen uitstoot voldoende te verminderen;
• Of het bedrijf plannen heeft die goed genoeg zijn om de doelen te halen;
• Of het bedrijf voldoende investeert in klimaatoplossingen en daarbij niet teveel leunt op compensatie, zoals het planten van bomen.  

9. Hoe bepalen jullie of een klimaatplan goed genoeg is?

Dat doet het onafhankelijke NewClimate Institue voor ons. Zij checken of het plan in lijn is met het klimaatakkoord van Parijs: maximaal 1,5°C opwarming. Dat betekent snel en fors minder uitstoot, met maatregelen die écht werken — niet pas in 2049, maar nu. Zie ook de vorige vraag. 

10. wat als een bedrijf geen of een vaag plan stuurt?

Dan noemen we dat gewoon zoals het is: gebrek aan transparantie. En dat telt zwaar mee in onze beoordeling. We blijven dan druk zetten, ook via media of juridische stappen. In 2022 leverden alle bedrijven een klimaatplan bij ons in, wij gaan hier dus niet van uit.

11. Om welke grote, vervuilende bedrijven gaat het precies?

De bedrijven die op 19 augustus 2025 een brief van ons ontvingen zijn: ABN AMRO • ABP • Ahold Delhaize • AkzoNobel • ASR • BAM Groep • Boskalis  Westminster • BP • Cargill • Dow • ExxonMobil • FrieslandCampina • KLM •  LyondellBasell • NN Group • PfZW • Rabobank • RWE • Schiphol •  Stellantis • Tata Steel • Unilever • Uniper • Vattenfal • Vion • Vitol •  Vopak • Yara. 

12. waarom nu juist deze bedrijven?

Bedrijven op onze lijst worden geselecteerd gebaseerd op de volgende punten:

• de hoeveelheid CO₂-uitstoot;
• de invloed die bedrijven binnen hun sector en keten (positief óf negatief) kunnen uitoefenen op het tegengaan van gevaarlijke klimaatverandering;
• of het bedrijf gebaseerd is in Nederland én een grote invloed hebben wereldwijd.

13. Wat doen jullie met de reacties van de 28 grote vervuilers?

Onafhankelijke onderzoekers pluizen alle plannen uit. We publiceren de resultaten in een nieuwe Klimaatcrisis-Index, zodat iedereen kan zien wie stappen zet — en wie achterblijft. De Klimaatcrisis-Index wordt gepubliceerd begin 2025. Hou de nieuwsbrief in de gaten voor de uitkomsten!

14. Gaan jullie ook kijken of bedrijven hun beloften waarmaken?

In de Klimaatcrisis-Index beoordelen we niet alleen de doelen die bedrijven zichzelf stellen, maar ook of de bijbehorende plannen goed genoeg zijn om die doelen te realiseren. Natuurlijk blijven we ze ook na publicatie van de Klimaatcrisis-Index volgen qua wat ze in de praktijk doen.

15. Hoe kan ik helpen?

Het is tijd om grote vervuilers nú aan te pakken. Want zij gaan gewoon door met vervuilen alsof er geen klimaatcrisis is. Terwijl de wereld gevaarlijk hard opwarmt.  

Alleen als grote vervuilers óók mee gaan doen, kunnen we de grootste klimaatrampen nog voorkomen. Maar dat doen ze niet vanzelf... Steun dit soort onderzoeken door een donatie te doen: