Al weken kan je er niet omheen: reclames met verleidelijke aanbiedingen en spullen voor heel lage prijzen. En dan is er Black Friday, de dag dat de meeste spullen gekocht worden. Maar achter al die lage prijzen schuilen mensenrechtenschendingen, milieu- en klimaatschade.
Kan dat zomaar? Wel als we daar niets tegen doen. Maar jij kan helpen om dat te veranderen. Steun onze oproep aan de regering. Het is tijd voor een wet die bedrijven verplicht mensenrechten te respecteren en milieu- en klimaatschade te voorkomen.
16 jaar geleden woonde ik net met mijn gezin in Californië. Ik liep nietsvermoedend op Black Friday een gigantische speelgoedwinkel in om een cadeautje te kopen. Meteen werd mijn kind weggeduwd door een andere moeder waarna ik zelf werd aangereden door een winkelwagen. Zo’n boodschappenkar die ik tot dan alleen kende uit de supermarkt. In de kar zaten een Playmobilhuis, een step, tig dozen met spelletjes, een karaokeapparaat en een enorme knuffelbeer. De voet van een babypop stak ergens tussenuit.
Bekijk de video’s over Black Friday madness en je mond valt open. Op het moment van schrijven staat het slachtofferaantal van Black Friday op 17 doden en 125 gewonden (dit verzin ik niet). Deze komen vast niet allemaal direct door Black Friday, maar dat er op deze dag vaak gewonden vallen tijdens het winkelen is niet overdreven. Ik heb me voorgenomen om nooit meer een voet in een winkel te zetten op deze zwarte dag.
Black Friday bestaat al decennialang in de Verenigde Staten en Canada, maar toen ik in 2010 terugkwam uit Californië bleek het ook Nederland bereikt te hebben.
In de Verenigde Staten is het op Black Friday ook Buy Nothing Day (in Europa een dag later). Deze dag is in 1992 in het leven geroepen voor iedereen die niets van Black Friday moet hebben. Een internationale protestdag tegen de westerse consumptiecultuur van hebben, hebben, hebben.
Buy Nothing Day brengt meerdere problemen hiervan onder de aandacht. Bijvoorbeeld de kloof tussen arm en rijk. Alleen een klein deel van de wereldbevolking kan meegaan in elke trend en alles kopen wat ze wil. De meeste mensen kunnen dat niet. Veel mensen hebben zelfs moeite om in hun basisbehoeften te voorzien en zijn voor hun eten bijvoorbeeld afhankelijk van de voedselbank.
Het is ook een dag om na te denken over de gevolgen van altijd meer-meer-meer (en nog meer). Gevolgen voor mensen, milieu en klimaat.
Winkels misleiden ons met lage prijzen. Het lijkt alsof een TV goedkoop is, maar ergens betalen andere mensen de prijs: slechte arbeidsomstandigheden, vervuiling van hun milieu en het klimaat.
Het maken, gebruiken en dan weer weggooien van de spullen die wij kopen is slecht voor het milieu en klimaat. Het veroorzaakt gigantische vervuiling, uitputting van grondstoffen en een hoge uitstoot van schadelijke stoffen, waaronder CO2. CO2 veroorzaakt klimaatverandering.
Dit gebeurt in Nederland, maar vooral in landen waar de meeste van onze spullen gemaakt worden. Dat doen bedrijven in landen als China, Bangladesh en India. Waarom? Omdat de lonen daar laag zijn en de kosten dus ook. Maar dat gaat ten koste van de mensen daar, die de spullen maken: de arbeidsomstandigheden zijn slecht, en mensenrechten worden minder nageleefd.
1. Ruilen in plaats van kopen
Waarom kopen we elk jaar alles nieuw terwijl we ook kunnen ruilen? Elif Algu vroeg zichzelf dat ook af en riep Recycle Sint in het leven, nu Swap Sint. Een ruilmarkt voor speelgoed die overal in de wereld kan worden georganiseerd. Het doel: zoveel mogelijk speelgoed een tweede leven geven. Van ruilen komt huilen? Nee, door te ruilen kun je juist makkelijk iets goeds voor jezelf en de wereld doen. Want de trends van vandaag zijn het afval van morgen. Met alle gevolgen van dien.
2. Teken de oproep
Hoe kan het dat bedrijven dit ongestraft doen? Omdat er geen wetten zijn die het verbieden. Daar kan de regering verandering in brengen. Maar dat doet de regering niet uit zichzelf. Daarom hebben we jouw hulp nodig. Teken de oproep, dan zorgen we samen voor een wet die bedrijven verplicht mensenrechten te respecteren en milieu- en klimaatschade te voorkomen. Doe je mee?
3. Make Black Friday green again
Zeg nee tegen Black Friday en steun ons om een einde te maken aan de klimaatcrisis. Als meest invloedrijke klimaatorganisatie van Nederland pakt Milieudefensie de grote vervuilers aan. Met succes! Make Black Friday green again, en word lid van Milieudefensie.
Een eerdere versie van mijn blog kan je lezen op De Wereldwijven.
Wij klagen ING aan in een baanbrekende nieuwe Klimaatzaak. Nooit eerder werd een bank in Nederland aangeklaagd omdat zijn klimaatbeleid tekortschiet. En jij kan meedoen. Sluit je aan bij deze nieuwe rechtszaak en word mede-eiser.
