Het is geen droomakkoord geworden. Maar het Nederlandse klimaatakkoord pakt wel eerlijker uit dan verwacht. Grote bedrijven gaan eindelijk ook meebetalen. Daar was wel wat voor nodig. Een terugblik.
In 2017 veranderde het klimaatdebat in Nederland. Milieudefensie vroeg: is het klimaatbeleid van de overheid wel eerlijk? We lieten het uitzoeken. En wat bleek? Gewone Nederlanders draaien op voor de kosten van het klimaatbeleid. En mensen met de laagste inkomens naar verhouding het meeste. Grote bedrijven betalen bijna niets. Ons onderzoek sloeg in als een bom.
Samen met de FNV en de Woonbond deden we een voorstel hoe het klimaatbeleid van de overheid eerlijker zou kunnen worden. Eerlijk omschakelen noemden wij dat. De media pikten het op. En we overtuigden andere natuur- en milieuorganisaties en politici.
De volgende vraag was natuurlijk of het ons ook zou lukken om het Nederlandse klimaatakkoord eerlijker te maken. De onderhandelingen daarover begonnen in 2018 en liepen door tot in 2019. Aan tafel zaten vertegenwoordigers van werkgevers, grote bedrijven, werknemers, milieuorganisaties, boeren, gemeenten en anderen. Ook Milieudefensie deed mee.
Na taaie onderhandelingen vonden we het akkoord nog steeds niet groen en niet eerlijk. Daarom maakten we in december 2018 bekend dat we dit akkoord niet zouden ondertekenen. Vooral de grote bedrijven speelden een kwalijke rol. Zij wilden geld van de overheid om te verduurzamen, maar weigerden mee te betalen. Daardoor kwam de rekening vooral bij gewone burgers en kleine bedrijven te liggen. De wereld op zijn kop. De grootste vervuilers kregen subsidie.
We namen dit besluit samen met FNV, Greenpeace, Natuur & Milieu, de Natuur- en Milieufederaties, de Jonge Klimaatbeweging, en MVO Nederland.
In maart 2019 raakte alles in een stroomversnelling. Milieudefensie nam het initiatief voor een Klimaatmars in Amsterdam. In de stromende regen demonstreerden 40.000 mensen op 11 maart voor een ambitieus en eerlijk klimaatakkoord. De grootste klimaatdemonstratie ooit in Nederland.
En het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kwamen op 13 maart met een vernietigend rapport over het klimaatakkoord. De doelen van Parijs worden met dit akkoord niet gehaald. En het pakt oneerlijk uit, omdat gewone Nederlanders de rekening betalen en de grote vervuilers bijna niets. Terwijl minister Wiebes had beloofd dat dit niet zou gebeuren. Daarmee ondersteunden de planbureaus de kritiek van Milieudefensie en andere milieu- en maatschappelijke organisaties.
Een CO2-heffing voor de industrie is het enige logische alternatief. Iets wat tijdens de onderhandelingen onbespreekbaar was. Maar onder de druk van 40.000 demonstranten ging premier Rutte nog dezelfde week akkoord. De, in de woorden van Rutte, 'verstandige' CO2-heffing voor grote vervuilers was ineens een feit. Daarnaast wordt de energierekening voor bedrijven hoger en die voor huishoudens lager. En zo pakt het klimaatakkoord ineens toch nog een stuk vriendelijker uit voor gewone Nederlanders.
Of het in de praktijk ook zo goed uitpakt, houden we scherp in de gaten.
Lees ook: Hoe geef jij onze aarde door?
Het gaat nu maar om 1 ding: het oplossen van de coronacrisis. Samen kunnen we deze crisis aan. Toch is het verstandig om ook alvast vooruit te kijken: naar de economische crisis en de klimaatcrisis. Want hoe willen we verder? Door nu naar de toekomst te kijken, komen we hier samen beter uit.
