Sinds 2013 ging er 18 miljard dollar van rijke landen naar energieprojecten in Ghana, Nigeria, Togo en Oeganda. 52% ging naar olie en gas, en maar 1% naar schone energie. Hier lees je wat de gevolgen zijn voor de lokale bevolking, hun leefomgeving en het klimaat.
Die 18 miljard ging via exportkredietverzekeringen (EKV's) naar Afrika. Hoe werkt dat precies? Rijke landen verstrekken, meestal met belastinggeld, exportkredietverzekeringen en –garanties aan bedrijven die zakendoen in het buitenland. Uit ons onderzoekt blijkt dat Europese exportkredietverzekeraars dat geld bijna uitsluitend steken in olie en gas in Ghana, Nigeria, Togo en Oeganda. Ook Nederlands belastinggeld gaat, via Atradius DSB, naar vuile energie-projecten in deze 4 landen.
Omwonenden worden hard geraakt door deze grote olie en gasprojecten. Ze worden van hun land gezet of hun land en water wordt vervuild. Ze raken hun inkomsten kwijt en krijgen niet of nauwelijks compensatie. Daardoor komen ze vaak in een negatieve armoedespiraal terecht. Zoals Beneconsila Busingye, in Kabaale, Oeganda meemaakte:
“Ik moest eerst van mijn land af voor de bouw van het vliegveld. De toegang tot het land dat we ter compensatie van de overheid kregen, werd vervolgens afgesneden door de oliepijplijn van EACOP. Nadat mijn man overleed wilde de overheid mij niet meer compenseren. Ik heb nooit iets getekend, maar toch mag ik mijn land ineens niet meer gebruiken. Hoe kan ik mijn kinderen te eten geven nu mijn man dood is?”
Foto: Boorinstallatie in natuurgebied Murchison Falls in Oeganda. Fotograaf: Sam Cossargilbert
De wereld is druk bezig met overstappen op schone, hernieuwbare energie. Maar de exportkredietverzekeraars maken Ghana, Togo, Nigeria en Oeganda economisch afhankelijker van olie en gas. Zo zadelen wij deze Afrikaanse landen nog decennia op met enorme schulden en dure installaties en pijpleidingen voor olie en gas.
En het wrange is: Atradius DSB waarschuwt aan zelf voor de schulden van Afrikaanse landen die grotendeels afhankelijk zijn van olie en gas. Terwijl zij – met ons belastinggeld - die afhankelijkheid juist vergroten. Een omgekeerde wereld.
Uit ons onderzoek blijkt dat bijna de helft (45%) van alle exportondersteuning gaat naar grote waterkrachtcentrales. Dat gaat vaak door voor 'groen' en duurzaam. Maar stuwmeren stoten ontzettend veel methaan uit een sterk broeikasgas. Bovendien brengen stuwmeren schade toe aan de natuur en mensenrechtenschendingen met zich mee.
De Nederlandse regering kan hier verschil maken. Met dit rapport roepen we de regering op om te stoppen met het steunen van olie en gas projecten in het Zuiden. Denk serieus na over welke projecten die echt op een duurzame en rechtvaardige manier bijdragen aan de energietransitie in het Zuiden. En vraag je af of exportkredietverzekeraars hierin een rol kunnen spelen.
Dit rapport kwam tot stand door een samenwerking met: Both Ends, Abibiman Foundation Ghana, Friends of the Earth Ghana, Friends of the Earth Nigeria, Les Amis de la Terre Togo, en Environment Governance Institute, Uganda.
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
