Collega Danielle van Oijen zet zich samen met onze zusterorganisatie in Liberia SDI in voor de bescherming van bossen en mensenrechten in Liberia. Lees hoe zij dat doen.
Word je niet moedeloos van het werk om ontbossing tegen te gaan, krijg ik geregeld te horen. Dat kan ik met ‘nee’ beantwoorden. Soms zijn er wel degelijk kleine stapjes vooruit, die veel energie geven. En niets doen is geen optie. De onrechtvaardigheid is te stuitend. De beelden zien van ontboste hellingen en de verhalen horen van mensen die van hun land gezet zijn voor palmolieplantages, zet direct aan tot actie.
Danielle van Oijen voert al meer dan vijftien jaar actie om bedrijven en overheden ter verantwoording te roepen voor ontbossing en schendingen van mensenrechten. Ontbossing in de tropen begint vaak hier, in Nederland en Europa. Bij onze financiers, handel en consumptie van fout hout, palmolie, soya en vlees. Danielle is nu coördinator van een internationaal bossenprogramma bij Milieudefensie: Community Rights and Deforestation Drivers. Milieudefensie werkt daarin intensief samen met Sustainable Development Institute (SDI), onze zusterorganisatie in Liberia.
Dat actie loont zie je bijvoorbeeld aan de ontbossingsklacht tegen Golden Veroleum Liberia (GVL) die we begin dit jaar hebben gewonnen. GVL, is een palmoliebedrijf dat al sinds 2012 onder vuur ligt vanwege grove mensenrechtenschendingen en milieuvervuiling. Destijds liepen we met GPS dagenlang door de plantages om de ravage van de ontbossing nauwkeurig op te meten. Omgewalste bomen lagen nog weg te rotten. Sporen van chimpansees, die bij gebrek aan beter palmolieplanten aten, vonden we vers in de modder. De uitspraak van de internationale klachtprocedure was helder: GVL moet het bos herstellen!
Samen met James en Sampson, collega-activisten van SDI, onderzocht ik welke rol de getroffen dorpen bij het bosherstel wilden spelen. Ze riepen ons erbij om het land op te meten, omdat ze graag willen dat de schade wordt hersteld. Ze beschermen zelf heilige bossen, bossen die belangrijk zijn voor visvangst en water en hun eigen gemeenschapsbos. Daar liepen we ook een dag doorheen om te ervaren en bespreken hoe ze het beheren en wat het ze aan inkomsten oplevert.
Het bos is in goede staat, een oase aan de rand van de oprukkende palmolieplantage, en wordt fel verdedigd door het dorp. De boodschap van de dorpen is duidelijk: laat dat bosbeheer maar aan ons over, dan komt het goed. Wereldwijde studies tonen dit ook aan op grotere schaal. Ontbossing is lager in gebieden die door lokale en inheemse gemeenschappen worden beheerd. Deze boodschap nemen we mee en we dringen er bij de klachtencommissie op aan dat de dorpen de leiding krijgen in het bosherstel en beheer.
Samen met Sampson heb ik systematisch vastgelegd of het bedrijf al haar beloften en verplichtingen uit het contract met drie dorpen is nagekomen. Deze contracten zijn de basis waarop dorpen besluiten om land aan het bedrijf te geven. Er staat bijvoorbeeld in dat er werkgelegenheid, scholen en wegen komen. En dat het bedrijf per hectare plantage geld stort in een fonds. Helaas is hier haast niets van terechtgekomen. Mensen zijn echt ten einde raad.
Met dit onderzoek en juridische ondersteuning staan de dorpen voor de komende onderhandelingen een stuk sterker. En de financiers van GVL, die ook in Nederland gevestigd zijn, informeren we nogmaals dat hun klant onverantwoord opereert. Daar zijn zij mede-verantwoordelijk voor. Aan hen om ervoor te zorgen dat deze schendingen ophouden en hun investeringsstrategie te herzien.
In Butaw blijft de situatie schrijnend. Enkele dorpsbewoners gaven, na grote druk en intimidatie door het bedrijf en autoriteiten, een deel van hun land af voor de plantage. Iedereen zou er op vooruit gaan. Er werd hen werkgelegenheid beloofd. Maar niets is minder waar. De weinige banen zijn laaggeschoold en tijdelijk. Na protest zijn veel mensen ontslagen en belandden zelfs in de gevangenis na valse aanklachten. Ik werk samen met advocaten om genoegdoening voor ze te krijgen, maar GVL frustreert deze procedure met man en macht. Een bewoner legt het helder uit: ‘ze pakten eerst ons land af, toen onze banen en nu willen ze ook een eerlijk proces voorkomen.’
Wil jij dat Nederlandse bedrijven ook in het buitenland mensenrechten respecteren?
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
