Op woensdag 29 oktober 2025 kan je stemmen voor een leefbare, klimaatrechtvaardige toekomst. Maar hoe doe je dat? Wij hebben voor de Tweede Kamerverkiezingen 6 belangrijke onderwerpen voor je op een rij gezet.
De klimaatcrisis raakt iedereen, maar niet iedereen even hard. Rijke mensen veroorzaken de meeste schade en profiteren het meest van klimaatsubsidies, bijvoorbeeld voor elektrische auto's. Mensen die het minst vervuilen, krijgen te maken met de zwaarste gevolgen. Denk bijvoorbeeld aan mensen van wie het leefgebied wordt verwoest door ontbossing, toenemende droogte of de stijging van de zeespiegel.
Je ziet deze ongelijkheid ook binnen Nederland: de rijkste mensen vliegen rond in privéjets, terwijl veel mensen in de kou zitten omdat ze hun energierekening niet meer kunnen betalen. Grote vervuilende bedrijven doen nog onvoldoende om te verduurzamen, maar stoten wel veel broeikasgassen en giftige stoffen uit én krijgen overheidssubsidies om te verduurzamen.
Klimaatrechtvaardigheid betekent dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Om de klimaatcrisis aan te pakken, moet klimaatbeleid daarom eerlijker worden, zodat de vervuiler betaalt en mensen met een kleinere beurs er ook voordeel van hebben.
>Meer weten over klimaatrechtvaardigheid? Lees dit artikel!
>En lees dit artikel uit ons magazine: Hoe maken we klimaatbeleid rechtvaardig?
Het is dus niet alleen belangrijk dat politieke partijen de klimaatcrisis willen aanpakken, maar ook dat deze plannen rechtvaardig zijn. Waar moet je op letten bij het bepalen van jouw stem? Wij hebben 6 onderwerpen voor je op een rij gezet:
Terwijl de klimaatcrisis met de dag erger wordt, pompt de Nederlanders overheid nog steeds elk jaar miljarden euro's in de fossiele industrie. Volgens de laatste cijfers zouden alle fossiele subsidies bij elkaar tussen de 39,7 en 46,4 miljard euro uitkomen. Met dat geld vervuilen grote bedrijven massaal de planeet. Hierdoor worden hele leefgebieden verwoest en talloze mensen ziek gemaakt of erger. Daar moet zo snel mogelijk een einde aan komen. Milieudefensie vindt dat vervuilende bedrijven zonder goed klimaatplan (in lijn met het klimaatakkoord van Parijs), geen geld mogen krijgen van de overheid. Daarom zeggen wij: 'Geen klimaatplan? Geen cent!'
💡Tip: alle partijen hebben bij hun antwoord ook een toelichting gegeven. Dat geeft een beeld van de doelen die een partij precies stelt en hoe ze de afbouw willen aanpakken.
De staat van ons klimaat en de natuur hangt nauw samen met voedselproductie, zowel in Nederland als wereldwijd. Intensieve veeteelt stoot veel te veel stikstof uit. Dat brengt de natuur ernstige schade toe. De productie van vlees en andere dierlijke (melk)producten leidt ook tot massale ontbossing om land vrij te maken voor de teelt van veevoer. Ondertussen krijgen mensen elders in de wereld door de klimaatcrisis te maken met hongersnood. Kijk bijvoorbeeld naar Somalië, waar oogsten mislukken door extreme droogte.
Op dit moment komt de energie die we in Nederland gebruiken nog steeds grotendeels van fossiele bronnen. Om de aarde leefbaar te houden, moeten we zo snel mogelijk over naar een 100% klimaatneutrale energievoorziening. Maar daar komt natuurlijk veel bij kijken, dus er is veel om op te letten:
💡Tip: Kijk hier welke partijen jou helpen met bijvoorbeeld het isoleren van je huis, een betaalbare energierekening, en goed openbaar vervoer. En welke partijen dat niet doen.
De meest duurzame vorm van reizen, naast de fiets, is natuurlijk het openbaar vervoer. Maar helaas is dat lang niet altijd en lang niet voor iedereen een optie. Zeker als je niet in het centrum van een stad of dichtbevolkt gebied woont, laat het openbaar vervoer vaak te wensen over. Steeds meer provinciale buslijnen verdwijnen, en de bussen die wel rijden doen dat steeds minder. Tegelijk gaan de prijzen van treinkaartjes steeds verder omhoog.
Elke partij zal zeggen dat het openbaar vervoer belangrijk is, maar de vraag is of ze er ook (meer) geld aan willen uitgeven.
💡Tip: kijk ook kritisch naar welke alternatieven partijen noemen. Sommige partijen zetten bijvoorbeeld in op elektrische auto's. Dat is beter dan nieuwe benzineauto's, maar alleen een oplossing voor mensen die dat kunnen betalen. Samen in de trein stappen is een veel schonere oplossing. Of betaalbaar deelvervoer.
De luchtvaart is extreem vervuilend, en veroorzaakt daarnaast ook nog enorm veel overlast voor omwonenden van vliegvelden. Toch wordt vliegen nog steeds indirect gesubsidieerd, bijvoorbeeld doordat er geen btw op kerosine zit en ’overstappers’ geen vliegbelasting betalen. Hier moet dus nog veel gebeuren. Het aantal vluchten moet flink omlaag en de luchtvaartsector moet eerlijk gaan meebetalen. Maar over de aanpak zijn belangrijke keuzes te maken.
Een van de mogelijkheden is een progressieve vliegtaks of veelvliegers-heffing. Hoe vaker je vliegt, hoe meer je voor je tickets betaalt. Wie zo nu en dan eens op vakantie wil naar een ver buitenland, betaalt dan minder dan een zakenman die dagelijks van Amsterdam naar Londen vliegt en terug.
We benoemen dit nog een keer als los onderwerp, omdat het ook op zichzelf erg belangrijk is. Het is duidelijk dat bij keuzes die worden gemaakt in Nederland, we ook moeten kijken naar het effect daarvan voor mensen buiten Nederland. Daarnaast behandelen politieke partijen ook onderwerpen die mensen buiten Europa direct raken.
Hoe denken de partijen bijvoorbeeld over de hulp die Nederland en Europa bieden aan landen waar al veel klimaatschade is? Hoe denken ze over regels voor bedrijven, om schending van mensenrechten en klimaatschade in de productieketen (bij het maken en vervoeren) te voorkomen? En zetten partijen zich ook in voor gelijkwaardigheid voor mensen in Caribisch Nederland, waar nog steeds massale armoede heerst en de gevolgen van de klimaatcrisis veel zwaarder worden gevoeld?
Op 29 oktober kan jij met jouw stem het verschil maken. Om de gevolgen van de klimaatcrisis te beperken is nu actie nodig. Daarvoor zijn partijen nodig die niet alleen de klimaatcrisis zelf, maar ook het belang van een rechtvaardig klimaatbeleid erkennen, en de radicale stappen durven te zetten die nodig zijn om het tij te keren. Kies ook voor klimaatrechtvaardigheid, en laat je stem horen!
>Twijfel jij nog over welke partij bij jou past? Check dan ook dit artikel!
Foto bovenin, Shutterstock: Tweede Kamerleden in de grote zaal van de Tweede Kamer.
