De duurzame ontwikkeling van Mozambique staat onder druk, blijkt uit onderzoek van het Columbia Center on Sustainable Investment. Dat komt door de miljardenrisico’s die worden veroorzaakt door fossiele projecten, zoals het gasproject van TotalEnergies. Milieudefensie onderschrijft het rapport.
Total Energies wil weer aan de slag met haar enorme gasproject, ondanks de mensenrechtenschendingen en het geweld in de regio. De contracten achter dit soort fossiele investeringen leveren miljardenrisico’s op, juist voor een arm land als Mozambique.
In veel contracten voor de winning van olie, gas en kolen staan regels over ISDS (investor-state dispute settlement). Deze ISDS-regels maken het voor de fossiele bedrijven mogelijk om een land aan te klagen wanneer het bedrijf verwachte inkomsten misloopt door overheidsbeslissingen. Bijvoorbeeld omdat het land wil dat het bedrijf stopt met vervuilende activiteiten, of omdat het extra belastingen wil heffen. Veel arme landen zitten door zulke ISDS-regels helemaal klem. Ze kunnen weinig beginnen tegen vervuilende bedrijven, omdat ze anders nog meer schulden riskeren dan ze vaak al hebben.
Bedrijven zoals TotalEnergies stellen dat hun fossiele projecten belangrijk zijn voor de economische ontwikkeling van Mozambique. Maar het rapport laat zien dat deze fossiele afhankelijkheid de transitie naar hernieuwbare energie juist in de weg zit. Daar komt bij dat Mozambique nu al worstelt met de hoge kosten van schade door klimaatverandering.
Volgens het onderzoek brengen de ISDS-clausules een financieel risico van 29 miljard dollar met zich mee voor Mozambique. Dat bedrag is even hoog als wat het land in 10 jaar kwijt is aan gezondheidszorg, onderwijs en armoedebestrijding.
Recent onderzoek laat zien dat Mozambique pas vanaf eind 2030 voldoende inkomsten kan verwachten uit de fossiele projecten. Maar het is de verwachting dat de wereldwijde vraag naar gas tegen die tijd al flink is afgenomen. The International Energy Agency vreest dan ook dat Mozambique economisch behoorlijk in de knel komt.
Het rapport laat verder zien dat het voor landen als Mozambique wel mogelijk is om deze ISDS-clausules aan te pakken, zoals veel Europese landen op dit moment doen. Europese landen doen dit omdat ze weten dat deze regels de energietransitie kunnen remmen.
Buitenlandse investeerders - dus ook Nederlandse - hebben een grote verantwoordelijkheid om Mozambique hierin te steunen. Want arme landen als Mozambique hebben veel last van klimaatschade, terwijl ze tegelijkertijd veel potentie hebben om over te stappen op schone energie. Het is onrechtvaardig als deze landen klem komen te zitten omdat fossiele bedrijven over hun rug winst willen blijven maken.
Lees het rapport van het Columbia Center of Sustainable Investment.
Foto bovenin: Een boot op het strand in Cabo Delgado, Mozambique. ©Ike Teuling, Milieudefensie.
Wij klagen ING aan in een baanbrekende nieuwe Klimaatzaak. Nooit eerder werd een bank in Nederland aangeklaagd omdat zijn klimaatbeleid tekortschiet. En jij kan meedoen. Sluit je aan bij deze nieuwe rechtszaak en word mede-eiser.
