Amsterdam - 7 juni 2018 - Luchtkwaliteitsknelpunten in Nederland zijn enkele maanden tot een jaar eerder opgelost door nieuwe maatregelen.
Dat blijkt uit een rapport van TNO dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gisteravond openbaar maakte. Milieudefensie had die extra maatregelen afgedwongen via een rechtszaak voor gezonde lucht. Een groot deel van de voorziene verbetering van de luchtkwaliteit komt echter door risicovolle aannames in de berekeningen.
“Het is fijn dat de grenswaarden nu iets sneller gehaald lijken te worden, maar dat werd dan ook tijd. We hadden al jaren geleden aan deze wet moeten voldoen. Voor echt gezonde lucht moet er nog een tandje bij, maar de eerste stappen worden nu genomen”, reageert Anne Knol, campagneleider Verkeer bij Milieudefensie. Eind 2016 dwong Milieudefensie via een kort geding af dat de Nederlandse Staat zo snel mogelijk aan de slag moest om overal in Nederland te voldoen aan de Europese wettelijke normen voor luchtkwaliteit. Zowel voor stikstofdioxide als voor fijnstof, twee stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid, worden die wettelijke normen nog altijd overschreden. TNO heeft de effectiviteit van de maatregelen, die de staatssecretaris begin dit jaar presenteerde om aan het vonnis te voldoen, nu doorgerekend.
Het grootste deel van de toekomstige verbetering van de luchtkwaliteit is geen resultaat van de maatregelen die het ministerie heeft gepresenteerd. Die verbetering wordt veroorzaakt door een inschatting dat de lucht in Nederland sowieso steeds iets schoner wordt. Juist die aanname blijkt twijfelachtig, zo blijkt uit het rapport. Als nieuwe systemen om auto’s schoner te maken falen of als er weer meer kilometers gereden gaan worden door de aantrekkende economie, duurt het een stuk langer voor Nederland overal aan de normen voldoet. Ook blijkt bijvoorbeeld dat er steeds meer vieze diesels uit Duitsland worden geïmporteerd, geeft TNO aan. In deze berekeningen is daar geen rekening mee gehouden. “De dalende achtergrondconcentraties (...) moet waarschijnlijk als de meest gunstige situatie beschouwd worden,” stelt TNO. Anne Knol: “Of we de normen dit jaar al halen of pas jaren later is onduidelijk. Ik vrees dat het nog langer gaat duren tot we overal aan de normen voldoen, en dat kunnen we ons niet permitteren.”
Het onderzoek van TNO geeft een goed beeld van maatregelen die werken, en maatregelen die meer voor de bühne worden genomen. Een zogenaamde ‘knip’ op de Vestdijk in Rotterdam, waar het autoverkeer niet meer door kan rijden, levert een fikse verbetering op van bijna 4 microgram stikstofdioxide per kuub. Andere maatregelen, zoals luchtfilters die Eindhoven groots heeft ingezet, doen volgens TNO helemaal niets voor de luchtkwaliteit. “Maatregelen die leiden tot minder en schoner autoverkeer in de stad zijn het meest effectief, zo blijkt uit deze studie. Fietsen en openbaar vervoer zijn dan nodig om de bereikbaarheid goed te houden,” reageert Anne Knol.
Milieudefensie vindt dat ook de Rijksoverheid aan zet is. Verschillende gemeenten, zoals Amsterdam en Utrecht, hebben in hun recente coalitieakkoorden maatregelen aangekondigd die het autoverkeer in de stad sterk terugdringen. “Rijksbeleid zoals inzetten op minder autoverkeer, eerlijk beprijzen en een verlaging van de maximumsnelheid verbetert de luchtkwaliteit voor iedereen. Dergelijke maatregelen missen in het plan,” zegt Anne Knol. “En dat terwijl TNO heel duidelijk maakt dat vaak meer dan 75% van de verkeersuitstoot van de stikstofdioxide in onze steden afkomstig is van wegen buiten de stad, zoals ringwegen. Daar moet het Rijk echt mee aan de slag; gemeenten kunnen dit niet alleen oplossen.”
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
