jaarverslag 2022
Veranderaars in actie voor het Wad

Mensen  die zich inzetten voor verandering - we noemen ze ‘veranderaars’ - zijn ons fundament, onze basis. Met hen maken we hét grote verschil. Daarom bouwen we aan een beweging van veranderaars, om samen impact te maken en de klimaatcrisis aan te pakken. Samen vormen zij onze verandermacht.

We richten we ons op álle mensen die zich lokaal inzetten voor het klimaat: Operatie Klimaatgroepen, lokale afdelingen, lokale initiatieven en individuele leden. We ondersteunen deze veranderaars bij het organiseren van acties en bieden trainingen en advies aan.

In 2022 zetten we in op het versterken van onze verandermacht vanuit de basis, door ons ondersteuningsaanbod uit te breiden. Zo bouwden we aan sterke lokale groepen die hun eigen doelen effectief en gemotiveerd bereiken én bijdragen aan onze campagnes.

Operatie Klimaat

Onze Operatie Klimaatgroepen (OK-groepen) zetten zich in voor een leefbare planeet en zijn actief in heel Nederland. Zij organiseren acties in hun eigen buurt. Dit jaar lag de focus op het in beweging krijgen van 29 grote vervuilers die we een brief stuurden. Zie ook hoogtepunt 1 en hoogtepunt 2.

Op 29 maart voerden OK-groepen tegelijkertijd actie bij 11 grote vervuilers in heel Nederland: van RWE in Groningen tot Dow Chemical in Terneuzen.

Bijvoorbeeld:

  • Operatie Klimaat Den Haag hing de vuile was buiten bij Aegon en deelde flyers uit aan medewerkers van Nationale Nederlanden.
  • Operatie Klimaat Drenthe vroeg inwoners om een ansichtkaart te ondertekenen, gericht aan de grote vervuilers in de provincie.
  • De groep in Utrecht ging in gesprek met de directeur Duurzaamheid van Rabobank. Hij beloofde met een ambitieus klimaatplan te komen.

Lees meer op onze website


Actiemarathon

Tijdens de actiemarathon in november waren meerdere OK-groepen actief om grote vervuilers in beweging te krijgen.

Bijvoorbeeld:

  • Operatie Klimaat Schiphol zette samen met bondgenoten een grote demonstratie neer op Schiphol Plaza, voor krimp van de luchtvaart. Onder andere Het Parool, RTL Nieuws, Metronieuws en NH Nieuws noemden de actie.
  • 25 actievoerders van Operatie Klimaat Amsterdam stonden met een groene leeuw bij het hoofdkantoor van ING om onze aanbevelingen te overhandigen. Ze deden dit niet alleen in deze week, maar zijn dat wekelijks blijven doen!
  • Operatie Klimaat Rotterdam voerde samen met Uli Arta Siagian van WALHI (onze zusterorganisatie in Indonesië) actie bij het hoofdkantoor van Unilever. Uli overhandigde brieven van gemeenschappen in Indonesië die door ontbossing door Unilever worden getroffen.
  • Operatie Klimaat Groningen kreeg een rondleiding over het terrein van energiebedrijf RWE. De groep ging met het bedrijf in gesprek over de standpunten van Milieudefensie rondom biomassa.
  • Operatie Klimaat Utrecht deelde flyers uit bij het hoofdkantoor van Rabobank. Een Rabobank-medewerker doneerde de € 500,- inflatiecompensatie die hij van zijn baas kreeg aan ons. Want, zo zei hij zelf: "De bank had dit beter kunnen investeren in een nog duurzamere koers. Daarom geef ik mijn € 500,- aan Milieudefensie."  

Zo zag de actiemarathon eruit

Actievoerders bouwen een dijk voor de Wadden

Operatie Klimaat Shell

In 2022 richtten we een landelijke Operatie Klimaatgroep op die actie voert tegen Shell (OK Shell). De veranderaars van OK Shell komen dus uit heel Nederland en voeren zelfstandig actie, met ondersteuning van Milieudefensie. In oktober waren ze succesvol bij het hoofdkantoor van Shell.

Het Initiatievenloket

We geloven in samenwerken, verbinden en versterken op lokaal niveau want verandering komt uit de samenleving. Inspirerende initiatieven dreigen soms stuk te lopen door gebrek aan financiële middelen of kennis van organizing. Met het Initiatievenloket geven we veranderaars het gereedschap in handen om hun ambities waar te maken.

Het Fonds Lokale Initiatieven biedt financiële steun

Met het Fonds Lokale Initiatieven voorzien we lokale initiatieven van geld om lokaal invloed uit te oefenen. Als een groep een goed idee heeft om de wereld mooier te maken en de middelen ontbreken, komt zij in aanmerking voor een financieel steuntje in de rug. Het plan moet lokaal worden uitgevoerd, kort en projectmatig zijn en aansluiten bij de doelen van Milieudefensie. In 2022 ontvingen we 25 aanvragen waarvan we er 22 goedkeurden. Daarmee ondersteunden we bijeenkomsten en activiteiten rond de thema’s klimaat, voedsel, luchtvaart en gaswinning.

Bijvoorbeeld:

  • Tijdens de klimaatstaking van Fridays for Future gingen op 25 maart honderden jongeren de straat op. Onder de hashtag #peopleNotProfit lieten ze zien dat de grote bedrijven niet met mensen en de planeet bezig zijn, maar met eindeloze winst. Met deze klimaatstaking eisen ze van deze bedrijven dat ze investeren in duurzame oplossingen die onze toekomst kunnen redden.
  • Onze Delftse afdeling organiseerde, samen met de Klimaatcoalitie Delft, het Delfts Klimaatdebat. Lokale politici discussieerden over de klimaatcrisis: over het isoleren van sociale huurwoningen, de circulaire economie en biodiversiteit versus woningbouw. Er waren 80 mensen aanwezig plus 300 mensen online.
  • De jongerenorganisatie Youth for Climate en de TAPP Coalitie organiseerden samen de grootste vegan barbecue in Den Haag. Hiermee vroegen ze aandacht voor de prijs van vlees, omdat de kosten van milieuvervuiling en klimaatverandering niet worden doorberekend. Hun aanbevelingen stuurden ze in een manifest naar premier Rutte en naar alle ministers.
  • Tijdens de Nationale Klimaatweek in Den Haag werden kwetsbare groepen rond het Moerplein betrokken bij het thema klimaatrechtvaardigheid. Zij spraken over de stijgende voedsel- en energieprijzen. Het doel was om de deelnemers te inspireren, activeren en mobiliseren.

Bekijk hier alle initiatieven

De juridische toolkit helpt groepen op weg

Soms wil een groep juridische stappen zetten maar weet zij niet hoe. Onze online juridische toolkit biedt dan uitkomst met informatie, tips en voorbeeldbrieven.

Bijvoorbeeld:

  • In samenwerking met Belgische milieuorganisaties en met onze juridische hulp heeft Milieudefensie Maastricht een biomassacentrale tegengehouden. Deze centrale zou een negatieve invloed hebben gehad op de gezondheid van mensen, het milieu, de biodiversiteit en op de nabijgelegen Natura 2000-gebieden.
  • De afdeling Zuid-Oost Groningen heeft samen met omwonenden en met behulp van crowdfunding een zaak gewonnen tegen de uitbreiding van een megastal.

Trainingen geven gereedschap in handen

Bij het trainingsloket verzorgen we trainingen om lokale groepen op weg te helpen: over inclusiviteit, klimaatrechtvaardigheid, actievoeren, organizing en projectplanning. In 2022 kwam er een nieuwe training bij: over communicatie. We ontvingen 69 aanvragen, 63 trainingen werden gegeven. Er waren 28 trainers actief, in alle hoeken van Nederland.

Regio tour langs de lokale afdelingen

In oktober en november is de toen net aangetreden nieuwe co-directeur Laan van Staalduinen met een aantal medewerkers gaan kennismaken met de lokale afdelingen in het land.

De volgende regio’s zijn bezocht:

  • Regio Brabant, Limburg: Breda, Oosterhout, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Maastricht, Roermond, Venray
  • Regio Zuid-Holland: Delft, Rotterdam, Zoetermeer.
  • Regio Noord-Holland: Amstelveen, Haarlem, Purmerend, Bulderbos.
  • Regio Groningen, Friesland, Drenthe: Leeuwarden, Westerveld, Zuid-Oost Groningen.
  • Regio Gelderland: Arnhem, Nijmegen, Amersfoort.

Zij bezochten 20 van de in totaal 24 lokale afdelingen van Milieudefensie. Zo kregen ze een goede indruk van wat er (lokaal) speelt en van de thema’s waar zij aan werken, zoals klimaat, biodiversiteit, luchtkwaliteit, luchtvaart en (zwerf)vuil. Er bleek veel behoefte te zijn aan juridische hulp.

Digital organizing

In 2022 gingen we verder met het versterken van onze (groepen) veranderaars via digitale tools. Dit deden we met het Veranderaarsplatform, de Gespreksapp en de Albert Heijn-filialentool. Daarnaast maakten we werk van het verbeteren van onze registratiemethode.

Het Veranderaarsplatform

In 2022 waren er 706 veranderaars actief op ons Veranderaarsplatform. Zij vonden daar informatie, wisselden tips en kennis uit en meldden zich aan voor bijeenkomsten en acties. Uit ons gebruikersonderzoek bleek dat de informatie en het kunnen aanmelden het hoogst werden gewaardeerd. Er is ook ruimte voor verbetering: gebruikers vinden het platform soms niet gebruiksvriendelijk en de agendafunctie kan beter. Hier gaan we aan werken in 2023.

De Gespreksapp

In mei 2022 lanceerden we de Gespreksapp waarmee veranderaars gesprekken kunnen voeren met klanten, werknemers en omwonenden van bedrijven. Met de app voerden we 600 gesprekken met klanten en werknemers bij bedrijven als Ahold Delhaize, Unilever, ING en Rabobank. Soms gingen veranderaars ook binnen in gesprek. In 2023 zetten we de Gespreksapp ook in bij de werknemerscampagne van het Team Activiteiten.

De Albert Heijn-filialentool

In 2022 ontwikkelden we de Albert Heijn-filialentool waarmee Operatie Klimaatgroepen een Albert Heijn-filiaal konden adopteren. Via de tool gaven zij aan welke Albert Heijn ze kozen om actie bij te voeren. Vervolgens vroegen zij klanten om onze petitie te ondertekenen. De tool werd een groot succes. Na een week stond de teller op 19 geadopteerde filialen en kondigde Albert Heijn aan dat ze met een goed klimaatplan gaan komen. In 2023 ontwikkelen we de Ahold-mobilisatietool, gericht op de aandeelhoudersvergadering van Ahold Delhaize.

Registratie

In 2022 stelden we vast dat de registratie van actieve veranderaars onvoldoende op orde is. Om te groeien als beweging moeten we contactmomenten en –gegevens en kenmerken van veranderaars eenvoudig en gebruiksvriendelijk kunnen registreren. Daarom vroegen we een donatie aan bij Stichting Den Brinker. Deze aanvraag is toegekend en dus onderzoeken we in 2023 hoe we de registratie kunnen verbeteren.

Algemene ledenvergadering  

In 2022 organiseerden we 2 Algemene Ledenvergaderingen (ALV’s) die zowel op locatie als online te volgen waren. Op 11 juni stemde de ALV in met de nieuwe bestuursstructuur van Vereniging Milieudefensie. Tijdens de ALV van 10 december presenteerden we de plannen voor 2023 en die werden aangenomen. Een belangrijk onderdeel daarvan waren de plannen voor ledenparticipatie. In totaal stemden 2535 leden. Dit aantal is iets hoger dan in 2021 (2204). In totaal waren er 230 mensen aanwezig (in 2021: 410). Alle leden konden van tevoren stemmen, dus ook de leden die niet aanwezig waren op de ALV.

Lokale Afdelingendag

In april vond de Lokale Afdelingendag plaats. Deze dag organiseerden we in 2022 voor het eerst samen met onze Operatie Klimaatgroepen en het was de eerste fysieke bijeenkomst na 2 jaar corona. Er waren 40 mensen aanwezig, waarvan 10 mensen van lokale afdelingen. De aanwezigen wisselden kennis en kunde met elkaar uit tijdens 3 workshops. Ook vierden ze dat alle 29 grootste vervuilers een klimaatplan hebben ingeleverd.

Ledenavonden

  •  In maart en mei organiseerden we 2 ledenavonden (1 online en 1 offline) over de nieuwe bestuursstructuur.
  • In juli organiseerden we de Talkshow Klimaatcrisis-Index 65 mensen volgden de bijeenkomst online en 40 mensen waren aanwezig in het Polanentheater in Amsterdam.
  • In november waren 60 veranderaars aanwezig bij ons webinar over het rapport dat de schijnoplossingen van Shell ontmaskert.

Fair Future Generators

Fair Future Generators is een initiatief van Milieudefensie waarbij jongeren tussen 18 en 27 jaar gedurende 4 maanden trainingen volgen en werken aan een project rond klimaatrechtvaardigheid. Dit project kan worden ingevuld bij Milieudefensie of bij een collega-organisatie. In 2022 deden er 137 jongeren mee (in 2021: 95). Zij werkten aan 64 verschillende projecten in het hele land. Bij Milieudefensie deden ze projecten bij het team Shell en bij Milieudefensie Jong.

Het traject startte met een weekend vol trainingen over klimaatrechtvaardigheid, diversiteit en organizing. De kennis en vaardigheden die ze opdeden, pasten ze toe in hun eigen project. Bijvoorbeeld bij het opzetten van een actie tegen Shell of het organiseren van een festival rondom regeneratie. De deelnemers volgden ook workshops die werden verzorgd door teams van Milieudefensie. Daardoor werden ze gestimuleerd om ook na Fair Future Generators actief te blijven in de klimaatbeweging.

In 2022 ontwikkelden we voor Fair Future Generators (en het trainingsloket, zie hierboven) een nieuwe training over communicatie.

Bij Fair Future Generators vinden we het belangrijk dat álle jongeren zich welkom voelen. Een stagiair deed in 2022 onderzoek naar het betrekken van jongeren met een migratieachtergrond. In 2023 zal een nieuwe stagiair zich richten op jongeren met mentale gezondheidsproblemen. Uit onze enquête onder oud-deelnemers bleek dat 91% voor het eerst contact had met mensen buiten hun gebruikelijke kring. En ook belangrijk: 87% zet zich een halfjaar na deelname nog steeds in voor klimaatrechtvaardigheid.

In december werd bekend dat de subsidie voor Fair Future Generators wordt verlengd tot en met 1 december 2023. In 2023 volgt een nieuwe subsidieaanvraag voor 2024 tot en met 2026.