Op 15 februari wordt er in het Europees Parlement gestemd over handelsverdrag CETA. Een onderdeel van dit verdrag is het Investment Court System (ICS)
Volgens Wikipedia kan ICS staan voor Ice Cream Sandwich, of de Irish Cob Society, een stamboekorganisatie voor een exclusief paardenras. Het Investment Court System staat er niet tussen. ICS is het speciale claimsysteem dat buitenlandse investeerders kunnen gebruiken om een claim bij onze overheid neer te leggen als ze zich benadeeld voelen.
Hella Hueck rapporteerde al eerder over een rechtszaak in Roemenië onder ISDS (een vergelijkbaar systeem als ICS, maar dan achter gesloten deuren). Goud- en koperwinning leidt hier tot enorme gifmeren die desastreuze gevolgen hebben voor de bewoners. Onder druk van de bevolking zette de Roemeense overheid een streep door de goudwinning. Maar wordt nu aangeklaagd door het Canadese goudwinningsbedrijf voor een bedrag van 4 miljard dollar, dat is het zorgbudget van ongeveer drie jaar.
Het gevolg van een dergelijk claimsysteem is dat overheden wel 10 keer na gaan denken of ze een nieuwe wetgeving zullen invoeren omdat ze als de dood zijn een claim aan hun broek te krijgen.
Wat is er mis met de gewone rechtbank horen we je denken want, Europa en Canada beschikken toch over een prima rechtssysteem? Vinden wij ook. Het arbitrage systeem stamt nog uit de postkoloniale tijd. Het werd opgesteld om te voorkomen dat bedrijven in het buitenland in een rechtszaal zouden belanden waar de rechtspraak nog niet op orde was.
Wij willen niets liever dan dat de letters ICS gewoon de afkorting blijven van Ice Cream Sandwich of een Iers paardenras, maar wij zijn natuurlijk geen juristen dus vroegen wij een aantal van hen wat zij nou van ICS vonden? Bénédicte Ficq spreekt zich in een filmpje fel uit tegen deze vorm van arbitrage en een aantal andere juristen liet ons weten hoe zij er tegen aan keken. Hieronder hun commentaar.
Ik adviseer de Nederlandse politiek om vooral niet mee te gaan in het installeren van ICS, omdat de landen, verbonden aan de Europese Unie en Canada buitengewoon fatsoenlijke nationale rechtsspraak hebben. Je kunt landen als Nederland toch niet afhankelijk laten zijn van de claimcultuur die gewoon is in landen als Amerika?
Bénédicte Ficq, strafrechtadvocaat
Het opzetten van een separaat arbitragehof kan diep ingrijpen in nationale wetgeving en internationale rechtsverhoudingen en is wat mij betreft dubieus. Ik weet dat er inmiddels een tweede versie van dat Investment Court System is, maar meen dat deze nog steeds volstrekt onvoldoende waarborg biedt om aan te nemen dat er sprake zal zijn van onafhankelijk rechtspraak en dat die rechtspraak ook recht zal doen aan niet alleen wet- en regelgeving, maar ook belangen van de individuele Staten die aangesloten zijn bij CETA.
Richard Korver, procesadvocaat
Wat is er mis met de rechtsbescherming onder het nationale bestuursrecht van de EU-lidstaten of Canada? Rechtsbescherming tegen de overheid is in de meeste Europese landen van goede kwaliteit. Zou het niet verstandiger zijn om het bestuursrecht in enkele landen op orde te brengen in plaats van de oprichting van een investeringshof dat de nationale rechtsbescherming van alle partijen, de EU-lidstaten en Canada, marginaliseert?
Erik Denters, docent internationaal economisch recht
Waarom CETA niet moet worden geratificeerd is dat politici moeten stoppen met het verkwanselen van onze nationale soevereiniteit. Met (handels)verdragen zoals CETA komt daar nog de component bij van privatisering van de rechtspraak, het verkwanselen van staatsmacht.
Pieter Kleve, associate professor, Erasmus School of Law
Niet alleen houdt CETA geen rekening met de belangen van de natuur, CETA vergroot de macht van grote internationale bedrijven, ten koste van de ruimte die nationale overheden hebben om hun eigen beleid te bepalen.
mr. M. van Duijn, Recht voor Allen
Als er al een arbitragesysteem zou moeten komen, dan met het uitdrukkelijke voorbehoud dat te allen tijde een gang naar de rechter mogelijk blijft als milieu- en natuurwaarden in het geding zijn en dat de nationale overheid te allen tijde het recht en de autonomie behoudt om wet- en regelgeving op te stellen zonder te hoeven vrezen voor een schadeclaim.
mr. M.T. Hoen, advocaat
ICS/ISDS zou de toegang tot het Hof van Justitie en het EU recht kunnen beperken. Dat is zorgelijk, het Europa van nu vraagt om meer mensenrechtentoetsing, niet minder.
Jelle Klaas, mensenrechtenadvocaat, PILP-NJCM
Ik ben tegen CETA, omdat natuur en milieu belangrijker zijn dan de economische belangen van multinationals en dit verdrag de democratische
rechtstaat ondermijnt. ICS als onderdeel van het verdrag voldoet niet aan de fundamentele beginselen van onze rechtstaat en is niet alleen onwenselijk, maar ook potentieel gevaarlijk
mr. J. van Lunen, Van Lunen Legal
Het Nederlands en EU-recht mag nooit door een handelsverdrag worden opzij gezet, dus ook niet door CETA
mr. J. Nijenhuis, Nijenhuis Jansen
Evenals bij ISDS zijn de ‘rechters’ bij ICS wat hun inkomsten betreft grotendeels afhankelijk van het aantal procesdagen dat ze maken, waardoor hun onafhankelijkheid onder druk kan komen te staan. Immers, alleen buitenlandse investeerders kunnen een zaak aanspannen waardoor de neiging bij de ‘rechters’ zou kunnen ontstaan om een zekere gewilligheid ten toon te spreiden ten opzichte van investeerdersbelangen.
Prof mr dr H.(Helen) D. Stout, Scientific Director Centre for Law, Art & Innovation,Erasmus School of Law
Elk bedrijf dat zich in een buitenland wil vestigen, heeft de nationale rechtsorde te respecteren, dat is hoe wij met elkaar omgaan in deze wereld.
Jeanine Evers, docent kwalitatieve onderzoeksmethoden Publiek Recht / Sectie Criminologie
Wij klagen ING aan in een baanbrekende nieuwe Klimaatzaak. Nooit eerder werd een bank in Nederland aangeklaagd omdat zijn klimaatbeleid tekortschiet. En jij kan meedoen. Sluit je aan bij deze nieuwe rechtszaak en word mede-eiser.
