Al 7,5 jaar duurt onze rechtszaak tegen Shell, waarin we ze aanklagen voor de olievervuiling in de Nigerdelta. Vrijdag doet het gerechtshof eindelijk uitspraak in het hoger beroep. Maar dat vonnis zal nog niet gaan over of Shell schuld heeft aan de olielekkages in de Nigerdelta. Eerst moet het hof oordelen over zeven procespunten van Shell en ons verzoek tot inzage in potentieel bewijsmateriaal.
Ja, vond de rechtbank in eerste aanleg: de Nederlandse rechter is bevoegd om de zaak tegen SPDC (Shell Petroleum Development Company of Nigeria) te behandelen. Shell vecht dit in hoger beroep opnieuw aan.
Als het gerechtshof beslist dat de Nederlandse rechter toch niet bevoegd is, komt daarmee een einde aan onze zaak tegen SPDC. Tegen die beslissing kan wel cassatie worden ingesteld. De Nederlandse rechter is in elk geval wel bevoegd om de zaak tegen de moedervennootschap Royal Dutch Shell te behandelen.
Ja, vond de rechtbank in eerste aanleg: een moedervennootschap kan naar Nigeriaans recht aansprakelijk zijn voor het handelen van of nalaten door haar dochtervennootschap. Toch zegt Shell in hoger beroep dat onze vordering 'evident kansloos' is.
Wij zouden volgens Shell misbruik maken van procesrecht door toch een vordering tegen de moedervennootschap in te stellen en zo bevoegdheid jegens SPDC te creëren, ongeacht of dat ook hun bedoeling was. Omdat er volgens Shell sprake is van misbruik van recht, kan volgens haar de vordering jegens de moedervennootschap niet als basis dienen voor bevoegdheid jegens SPDC.
Ja, vond de rechtbank in eerste aanleg: Wij mogen in deze procedure opkomen voor de belangen van slachtoffers van de lekkages in de Nigerdelta. Shell betoogt in hoger beroep opnieuw dat Milieudefensie niet ontvankelijk is.
Ten eerste zou het Nigeriaans recht een dergelijke positie voor een NGO niet erkennen en ten tweede zou Milieudefensie ook niet voldoen aan de eisen van het Nederlandse recht - als dat al van toepassing zou zijn. Als Het hof besluit dat Milieudefensie inderdaad niet ontvankelijk is, houdt de zaak voor ons in principe op. We kunnen tegen die beslissing wel in cassatie.
Ja, vond de rechtbank in eerste aanleg. Maar volgens Shell hebben zij dat niet overtuigend aangetoond en zouden daarom de vorderingen van de Nigeriaanse eisers moeten worden afgewezen. Volgens Shell is het naar Nigeriaans recht noodzakelijk dat dit wordt aangetoond.
Voor de uitspraak in eerste aanleg is Barizaa Dooh overleden. Hij was naast Milieudefensie eiser in de zaak over de olievervuiling in Goi. Zijn zoon Eric Dooh heeft als erfopvolger de positie van zijn vader overgenomen.
Volgens Shell kan de vordering van Barizaa Dooh naar Nigeriaans recht echter niet op zijn zoon overgaan, en is Eric Dooh daarom niet ontvankelijk in zijn hoger beroep.
Volgens Shell heeft de deurwaarder bij de afgifte van de appeldagvaarding van de zaak Goi een fout gemaakt en is er in die zaak daarom geen beroep aanhangig. Als het hof hierin mee gaat, dan vervalt het hoger beroep in die zaak.
Het hoger beroep in de zaak van Dooh en Milieudefensie tegen de oude moedermaatschappijen (waar SPDC tot 2005 onder viel), die ook gaat over de lekkage in Goi, gaat in beginsel wel gewoon door. Tegen de beslissing van het hof kan cassatie worden ingesteld.
Shell heeft verder gevraagd om tussentijdse cassatie te mogen instellen zodra één van de beslissingen voor Shell negatief uitvalt. Dat betekent dat de Hoge Raad eerst over die kwesties zou beslissen, voordat de zaak inhoudelijk verder wordt gevoerd. Daarmee is doorgaans veel tijd gemoeid. Wij hebben gevraagd geen verlof te verlenen voor tussentijdse cassatie, zodat de zaak eindelijk inhoudelijk kan worden behandeld.
--
Dit zijn de zeven procestactieken waarmee Shell probeert zijn verantwoordelijkheid te ontlopen en waardoor inhoudelijke behandeling van de zaak nog langer wordt uitgesteld. Er is één kwestie waar het gerechtshof vrijdag op ons verzoek over oordeelt:
Wij dienden in het hoger beroep een nieuwe vordering in voor inzage in interne stukken van Shell met informatie die van belang zijn voor de beoordeling van de rechtszaak. We zijn in beroep gegaan tegen de afwijzing van onze vordering in eerste aanleg.
Uit een Engelse rechtszaak tegen Shell bleek hoe belangrijk dergelijke documenten zijn voor de bewijsvoering. Daar kwam aan het licht dat de pijpleiding die de bron was van grote olielekkages in Bodo en Goi al jaren eerder vervangen had moeten worden.
--
Vrijdag staat er dus veel op het spel: zegeviert de procestactiek van Shell of kunnen we eindelijk naar de kern van de zaak: gerechtigheid voor de bewoners van de Nigerdelta, iets waar ze al járen op wachten.
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
