Het statiegeldsysteem is zo lek als een mandje en de burger betaalt de prijs. Fair Resource Foundation, de Consumentenbond en Milieudefensie pleiten voor een extra premie waardoor consumenten honderden miljoenen euro’s statiegeld alsnog terugkrijgen.
Iedereen kent het wel: je hebt braaf al je lege blikjes en flesjes meegenomen naar de supermarkt, waar de enige statiegeldmachine kapot blijkt te zijn. Een andere keer sta je in een lange rij en moet je minutenlang wachten tot je eindelijk aan de beurt bent. En met een beetje pech weigert het apparaat vervolgens ook nog een deel van je flesjes en blikjes. Zo loopt het recyclen in de soep en kun je als klant fluiten naar je geld.
Om zwerfafval te bestrijden en recycling te bevorderen zijn grote vervuilende bedrijven zoals Coca-Cola en Unilever verplicht om hun verpakkingen weer in te nemen. De verantwoordelijkheid voor het huidige statiegeldsysteem ligt bij de stichting Verpact, die de wettelijke taak heeft de inzameling op peil te houden en ervoor te zorgen dat 90 procent van alle verkochte flesjes en blikjes weer ingenomen wordt. Maar dat percentage wordt bij lange na niet gehaald. Slechts driekwart van de verkochte flesjes en blikjes komt terug.
Hoewel Verpact berekend heeft dat 12 duizend inleverpunten nodig zijn om de doelstellingen te behalen, zijn het er op dit moment nog maar zo’n vijfduizend. Bovendien gaan deze apparaten vaak stuk. Het is heel begrijpelijk dat veel consumenten de blikjes dan maar in de vuilnisbak ernaast kieperen. Ook belanden drankverpakkingen op straat en in de natuur. Op deze manier wordt de afspraak om 90 procent van de flesjes en blikjes in te zamelen door de grote bedrijven natuurlijk niet gehaald.
Dat betekent dat we een deel van ons geld dus niet terugkrijgen. Dat geld blijft liggen bij Verpact, dat namens supermarkten en fabrikanten voor een goed systeem moet zorgen. Er staat nu zo’n 434 miljoen euro aan niet-geïncasseerd statiegeld op de bankrekening van Verpact. Hierdoor hoeven producenten minder bij te betalen om drankverpakkingen in te zamelen.
De meeste producenten zullen er niet rouwig om zijn dat de inzamelnorm niet gehaald wordt. Voor elk niet ingeleverd blikje of flesje houden zij het statiegeld. Dat is niet eerlijk. Maar er is een manier om dit te corrigeren: door meer statiegeld uit te keren dan mensen zelf bij aankoop hebben betaald. Je betaalt 15 cent en krijgt 20 cent terug bij het inleveren, 5 cent extra voor elk blikje en flesje dus! Doen we dat drie jaar lang, dan hebben de consumenten hun geld terug, berekende CE Delft in opdracht van Milieudefensie.
Het mooie van dit voorstel is dat het grote bedrijven helpt om het systeem te laten werken. Er komen genoeg en goede inzamelpunten, want als de 90 procent niet wordt gehaald kost het de fabrikanten geld in plaats van dat ze eraan verdienen. De consument krijgt het geld terug waar deze recht op heeft, ergernissen en straatafval worden teruggedrongen. Dan krijgen we eindelijk dat goed werkende statiegeldsysteem dat wij als consumenten willen hebben.
Stichting Verpact zou dat allemaal zo kunnen regelen, maar het zou goed zijn als de Tweede Kamer, die deze week er over vergadert, haar geen keuze laat.
Dit is een opiniestuk van Rob Buurman (directer Fair Resource Foundation), Sandra Molenaar (directeur Consumentenbond) en Donald Pols (directeur Milieudefensie). Deze opinie verscheen op 4 maart bij de Volkskrant.
Foto bovenin: Blikjes frisdrank. © Rich Renomeron
Het hof heeft in het hoger beroep van de Klimaatzaak tegen Shell gezegd dat het bedrijf zijn uitstoot moet verminderen. Maar met hoeveel procent? Dat is nog niet duidelijk. Daarom stappen we naar de hoogste rechter. En daarvoor hebben we jouw steun nodig! Doe je mee?
