Veel bedrijven zeggen hun CO2-uitstoot te compenseren om hun klimaatdoelstellingen te halen. Bijvoorbeeld door bomen te planten. Wij leggen uit wat CO2-compensatie precies is en waarom het niet werkt.
Als een bedrijf de CO2 die het uitstoot weer uit de lucht haalt, bijvoorbeeld door bomen te planten, noemen we dat CO2-compensatie. Ook als de compensatie pas ergens in de toekomst plaatsvindt, wordt dit als CO2-compensatie gezien.
In de praktijk kopen bedrijven hun compensatie vaak in. Ze betalen een ander bedrijf of initiatief om ergens in de wereld bijvoorbeeld bomen te planten. Het vervuilende bedrijf koopt daarmee het recht om een bepaalde hoeveelheid CO2 als ‘gecompenseerd’ te rekenen.
Prima natuurlijk, dat bedrijven de negatieve gevolgen van hun uitstoot inzien. Ook is het goed dat ze naar oplossingen zoeken. Helaas is CO2-compensatie dat niet.
Het probleem is dat bedrijven hun CO2-uitstoot niet echt terugdringen en stoppen. Ze compenseren de uitstoot alleen. De vervuilende activiteiten gaan gewoon door. Compensatie is zo een vorm van tijdrekken. Wat echt nodig is: met z’n allen de uitstoot zo snel mogelijk terugbrengen. Dus ook bedrijven. En dat kan ook.
Het duurt tientallen jaren voor een nieuwe boom de CO2 die nu wordt uitgestoten uit de lucht haalt. Daar hebben we helemaal geen tijd meer voor. Want als we de grootste klimaatschade willen voorkomen, mag de aarde niet meer dan 1,5 graad opwarmen. Om dat nog te halen moet onze CO2-uitstoot nu omlaag. En we zouden de bestaande natuur en bossen beter moeten beschermen, want die nemen ook CO2 op.
Voor het planten van bomen is ruimte nodig en vruchtbare grond. Dat is in Nederland vaak duur. Daarom worden CO2-compensatieprojecten vaak in landen rond de evenaar of op het zuidelijke halfrond uitgevoerd. Maar ook hier is niet genoeg vruchtbare grond. De mensen die er wonen, hebben geen behoefte aan CO2-compensatieprojecten van westerse bedrijven. Zij hebben de grond zelf nodig om voedsel te verbouwen.
Bedrijven lijken duurzamer door compensatie. Daardoor denken consumenten dat deze bedrijven goed bezig zijn en het klimaatprobleem wordt opgelost. In werkelijkheid is dat niet zo. Dat noemen we greenwashing.
Grote vervuilers veranderen niet uit zichzelf. Dat heeft het verleden vaak genoeg bewezen. Daarom is het belangrijk hun initiatieven kritisch te bekijken. Alleen zo kunnen we beoordelen of ze echt bijdragen aan de oplossing van de klimaatcrisis of dat het om greenwashing gaat.
CO2ZERO is de naam van het compensatieprogramma van KLM. Dit programma doet het voorkomen alsof er minder CO2 wordt uitgestoten. In werkelijkheid is dat niet het geval.
Zo werkt het: de consument betaalt vrijwillig een paar euro extra voor een vliegticket en van dat geld plant een ander bedrijf bomen. Er wordt dus geen gram minder CO2 uitgestoten. De bomen hebben vervolgens tientallen jaren nodig om de CO2 van een vlucht op te vangen, maar zo lang hebben we niet. Dus zelfs als alle CO2 van KLM-vluchten wordt gecompenseerd, is de klimaatschade nog steeds even groot.
Zelfs als de vluchten echt "koolstofneutraal" zouden zijn, is de belofte dat klanten "verantwoord" vliegen en "werken aan een duurzame toekomst" (zoals KLM dat zelf noemt) onnauwkeurig en misleidend. Het CO2ZERO-programma van KLM houdt geen rekening met de andere klimaateffecten van de luchtvaart. Want er komt niet alleen CO2 vrij. Vliegtuigen zorgen ook voor stikstofuitstoot en wolkenvorming op grote hoogte (denk aan condensstrepen in de lucht). Daardoor zijn de gevolgen voor de opwarming van de aarde door vliegen 3 keer zo groot als die van CO2 alleen!
KLM lijkt minder vervuilend, maar is dat niet. Dat is dus greenwashing.
April 2022 oordeelde de Nederlandse reclamewaakhond bovendien dat de toevoeging "CO2 zero" van KLM misleidend is. De CO2-compensatiekredieten van het Panamese project neutraliseren de CO2-uitstoot van de luchtvaartmaatschappij namelijk niet volledig.
Natuurlijk is het wel goed om CO2 uit de lucht te halen. In de strijd tegen gevaarlijke klimaatverandering moeten we alles op alles zetten. Het planten van bomen hoort daar ook bij. Maar het mag nooit in de plaats komen van het afbouwen van de uitstoot – we moeten echt allebei doen! Maar zolang bedrijven CO2-compensatie gebruiken als excuus om hun processen niet te verduurzamen, lost het niets op.
We lieten de klimaatplannen van 29 grote vervuilende bedrijven onderzoeken. Wat blijkt? De klimaatplannen zijn onvoldoende. De bedrijven gaan door met vervuilen alsof er geen klimaatcrisis is. Wij willen dat bedrijven met échte oplossingen komen voor hun CO2-uitstoot.
Alleen als íedereen meedoet, kunnen we de grootste klimaatrampen nog voorkomen. Samen pakken we grote vervuilers aan. Help je mee? Onderteken de oproep.
Wij klagen ING aan in een baanbrekende nieuwe Klimaatzaak. Nooit eerder werd een bank in Nederland aangeklaagd omdat zijn klimaatbeleid tekortschiet. En jij kan meedoen. Sluit je aan bij deze nieuwe rechtszaak en word mede-eiser.
