Kernenergie is het antwoord op klimaatverandering. Tenminste, als je de voorstanders mag geloven. Maar hoe zit het nu echt? Lees onze antwoorden op 10 vragen over kernenergie en kerncentrales.
1. Wat is het alternatief? Wat bereiken we met 30 miljard euro als we het in andere middelen investeren? En hoe snel lukt dat dan?
2. Waarom maak je geen kerncentrales in zee, ver weg van de bewoonde wereld?
3. Waarom geen thorium in plaats van uranium?
4. Is alleen zonne- en windenergie betrouwbaar genoeg om aan onze energievoorziening te voldoen? Wat als de zon niet schijnt en de wind niet waait?
5. Maar kernenergie heeft toch ook voordelen?
6. Geldt het argument dat kernenergie bijdraagt aan opwarming van de aarde niet ook voor zonne- en windenergie?
7. Hoe gaan we om met het doorschuiven van de kosten en risico’s naar toekomstige generaties?
8. Maar kernenergie is toch juist veiliger?
9. Is kernenergie wel oneindig?
10. Is het slim om oude kerncentrales zoals Borssele langer open te houden voor het klimaat?
Het is lastig een nauwkeurig scenario te maken van wat we daar precies mee kunnen betalen. Wat we wel kunnen zeggen is dat nu kiezen voor duurzame energie veel voordelen heeft ten opzichte van kernenergie.
Zo stijgt op dit moment de hoeveelheid energie die we uit wind halen al veel sneller dan die van kerncentrales. Niet zo gek als je bedenkt dat we een windpark veel sneller bouwen dan een kerncentrale. En gaan de technologische ontwikkelingen rond duurzame energieproductie veel sneller dan gedacht. Tegelijk dalen bovendien de prijzen van deze duurzame technologieën. Windenergie op land, fotovoltaïsche energie (PV) en sinds kort zelfs offshore windenergie zijn nu al veel goedkoper dan kernenergie.
Meer informatie hierover vind je op de website van Wise
De straling en verontreiniging blijven ook dan een probleem voor de bewoonde wereld. Deze verspreiden zich namelijk via water en lucht. En bovendien zijn er gigantische extra investeringen nodig voor een centrale op een onbewoond eiland. Want voorzieningen om een kerncentrale te laten draaien, zoals energiekabels, zijn daar nog helemaal niet aanwezig.
Er wordt nu onderzoek gedaan naar een aantal nieuwe technieken, waaronder ook de gesmolten-zout-reactor (oftewel thoriumreactor). Dit nieuwe type kernreactor zou een aantal problemen oplossen die we met de huidige kerncentrales hebben. Het is echter nog zeer de vraag of dat waargemaakt wordt. Bovendien zijn deze thorium reactoren voorlopig nog niet beschikbaar en het is onduidelijk wanneer deze wel echt bruikbaar zullen zijn. En daar kunnen we helaas niet op wachten. Voor 2030 moeten we onze CO2 uitstoot al gehalveerd hebben om de opwarming van de aarde onder de 2 graden te houden.
Ja, want we kunnen de opgewekte energie opslaan. Voor een paar dagen kan dat in batterijen, zoals die van elektrische auto's. Energie langere tijd opslaan, kan bijvoorbeeld met behulp van waterstof.
IPCC beveelt aan om bestaande kerncentrales uit te breiden en operationeel te houden. Is dat een oplossing?
Daarmee beperken we inderdaad de komende tijd de behoefte aan fossiele energie, maar het is niet nodig. Duurzame energie kan nu al concurreren met kernenergie en de investeringen in Europa groeien hard. Tot schone energie volledig aan de vraag kan voldoen, is gas een goede overgangsbrandstof. Gascentrales zijn flexibel. Afhankelijk van de vraag kunnen we ze aan- en uitzetten. En dat werkt goed samen met variabele energiebronnen als zon en wind. Wij zien dan ook geen reden om extra kerncentrales te bouwen in Nederland.
Meer informatie hierover vind je in het factsheet van Greenpeace:
Nederland kan prima zonder kern- en kolencentrales
Het voordeel van kernenergie is dat de uitstoot van fijnstof en broeikasgassen laag is. Tegelijk kun je met een centrale toch veel energie opwekken. Milieudefensie is echter voorstander van veel meer decentraal opwekken van energie, liefst door lokale burgergroepen of overheden. Bovendien blijkt de energie uit kerncentrales niet flexibel. Daardoor is kernenergie lastig in te zetten in combinatie met duurzame energie.
Voor we stroom kunnen opwekken in een kerncentrale heb je al veel stappen gezet. En ook het sluiten van een centrale vraagt nogal wat. Vanaf de uraniummijnbouw aan het begin tot de ontmanteling en centrale opslag van het kernafval aan het eind, vindt er nog aardig wat CO2-uitstoot plaats. Dat geldt natuurlijk ook voor zonne- en windenergie. Alleen stoten we voor de productie van stroom via windenergie veel minder CO2 uit.
Wil je hier het fijne van weten? Lees dan eens hoofdstuk 1 uit het rapport van
Wise ‘Het klimaat rond Kernenergie’
Dat is inderdaad het meest fundamentele bezwaar tegen kernenergie. Nucleair afval en radioactieve mijnbouwgebieden zijn extreem moeilijk te controleren. De kans op verontreiniging blijft groot. Bovendien is het afval tot 240.000 jaar gevaarlijk. Als je ziet hoe de kwaliteit van archeologische opgravingen van bijvoorbeeld de Romeinen (circa 2000 jaar geleden) is. Dan kun je je dus afvragen hoe wij er dan voor gaan zorgen dat de gevaren van ons kernafval over al die duizenden jaren nog steeds duidelijk zijn? Even een gevarenbordje erbij plaatsen is dan niet genoeg.
Er zijn in Fukushima geen acute doden gevallen omdat er net op tijd een gigantisch gebied is ontruimd. Als er een ongeluk gebeurt met een kerncentrale is dat wel degelijk gevaarlijk. Op de korte termijn en ook op de lange termijn door het verspreiden van radioactiviteit. Dat zien we nog steeds in Rusland en de Oekraine ten gevolge van de ramp in Tsjernobyl.
Uranium wordt langzaam schaarser. En omdat het uranium steeds moeilijker te winnen is gaat het niet alleen gepaard met meer verwoesting. Het kost ook nog eens veel meer energie. De eindigheid is voorlopig een theoretisch probleem, dat vooral zichtbaar wordt in de milieu-impact en stijgende kosten.
Kernenergie stoot minder CO2 uit dan kolencentrales, maar dat is geen reden om verouderde reactoren door te laten draaien. De meeste reactoren op de wereld zijn al meer dan 30 jaar oud.
Nederland heeft nog 1 kerncentrale, in Borssele, Zeeland. Die kerncentrale is al sinds 1973 in bedrijf en had een verwachte levensduur van 30 jaar. Toch mag die centrale openblijven tot 2033. Waarom is een raadsel. De centrale levert maar een paar procent van de Nederlandse elektriciteit en draait al jaren verlies. En met de ouderdom komen de gebreken, waardoor steeds meer geld nodig is voor onderhoud en veiligheid.
Veroudering heeft serieuze gevolgen voor de veiligheid van de kerncentrale. Niet voor niets vallen oudere reactoren veel vaker uit dan jongere. 20 jaar langer draaien, betekent bovendien 20 jaar extra kernafval. Aan dat afval zitten we een eeuwigheid vast. Overstappen naar echt duurzame energie zoals zon en wind is daarom verstandiger dan oude kerncentrales laten doordraaien.
