Nederlanders gaan erop vooruit als de fossiele subsidies worden afgeschaft. Maar dat cadeau gunt dit kabinet zijn burgers niet, betogen Bram van Liere, Hiske Arts, Boris Schellekens en Lisanne Boersma.
Donderdag 5 december debatteert de Tweede Kamer over fossiele subsidies. De verwachting is een pakjesavond voor grote vervuilende bedrijven. Al jaren belooft Nederland met een afbouwplan voor fossiele subsidies te komen, maar ondertussen vloeien nog steeds jaarlijks tientallen miljarden euro’s naar fossiele uitstoters. Een gemiste kans voor klimaatbeleid dat iedereen ten goede komt.
Tijdens de klimaattop in Bakoe sloten Colombia, Nieuw-Zeeland en Groot-Brittannië zich aan bij een coalitie die fossiele subsidies wil afbouwen. Deze coalitie bestaat nu uit 16 landen, maar er zijn nog geen plannen gedeeld om subsidies ook echt af te bouwen.
Nederland profileert zich als voortrekker, maar geeft nog niet bepaald het goede voorbeeld. Het kabinet-Schoof voert zelfs doodleuk nieuwe fossiele subsidies in. Zo gaan grote vervuilers weer minder belasting betalen voor (fossiele) elektriciteit dan mkb’ers, wordt er weer goedkope ‘rode’ diesel voor landbouwvoertuigen ingevoerd en worden bedrijven die via het Europees Emissiehandelssysteem (ETS) betalen voor hun uitstoot financieel gecompenseerd door de overheid. Dit is geen leiderschap, dit is achterblijven.
Heel verrassend is dat niet, want in het hoofdlijnenakkoord staat dat Nederland niet het voortouw zal nemen in de afbouw van fossiele subsidies. Het kabinet is bang dat onze industrie achterop raakt en onze welvaart afneemt, terwijl economen juist waarschuwen dat fossiele subsidies de verduurzaming in de weg staan en dat de economie zonder snelle afname van CO2-uitstoot op de lange termijn geschaad wordt.
De enige die profiteren van fossiele subsidies, zijn grote bedrijven. Gewone mensen betalen de prijs. Uit een recent rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat huishoudens veel meer betalen voor hun uitstoot dan grote bedrijven. En dat komt door fossiele subsidies.
Dit is het kabinet van de grote vervuilers, dat zich achter drogredenen verschuilt om fossiele subsidies niet te hoeven afschaffen. Daarmee snijdt de regering zichzelf echter flink in de vingers. Onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving laat namelijk zien dat er slechts 5% kans is dat Nederland onder het huidige beleid zijn eigen klimaatdoelen haalt. Doelen waar ook de huidige regering zich aan heeft gecommitteerd. Het afbouwen van fossiele subsidies is een belangrijke voorwaarde voor het halen van de klimaatdoelen.
Het afschaffen van fossiele subsidies is niet alleen goed voor het klimaat, maar maakt ook miljarden vrij voor eerlijk beleid. Geld dat nu naar grote vervuilers gaat, zou ook geïnvesteerd moeten worden in internationale klimaatrechtvaardigheid.
De klimaatcrisis raakt het mondiale Zuiden het hardst en zelfs dit kabinet erkent dat meer financiële steun nodig is. Het is moreel onverantwoord om fossiele subsidies in stand te houden terwijl mensen in arme landen vechten tegen overstromingen, droogtes en voedseltekorten. En het geld is ook hard nodig om de energietransitie in het mondiale Zuiden mogelijk te maken.
Ook in Nederland plukken we de vruchten van een andere koers. Met de afbouw van fossiele subsidies komt publiek geld vrij dat gebruikt kan worden voor betaalbaarder openbaar vervoer en om alle woningen goed te isoleren en van het gas af te halen. Dit is eerlijk klimaatbeleid waarvan gewone mensen profiteren, en niet alleen de grote bedrijven.
De 4 regeringspartijen hebben alle de mond vol van bestaanszekerheid. Met het afbouwen van fossiele subsidies kunnen ze laten zien dat ze het echt menen.
Belastingvrijstellingen voor kunstmest-, staal- en plasticproductie, gratis emissierechten in het ETS, goedkoop gas voor de industrie: dit zijn de fossiele subsidies die we vandaag kunnen aanpakken. Schaf ze af of kom met nationale alternatieven en gebruik de vrijgekomen middelen om gevaarlijke klimaatverandering te stoppen. Dat zou Nederland aan kop zetten in de internationale coalitie tegen fossiele subsidies. Zo inspireren we landen als België, Frankrijk en Spanje om dit ook te doen en maken we wereldwijd impact.
Na jarenlange beloftes om fossiele subsidies af te bouwen en zelfs een concrete EU-doelstelling voor 2025, is het tijd om geloofwaardig en rechtvaardig te handelen. Nederland moet stoppen met praten en beginnen met doen.
Bram van Liere Hiske Arts Boris Schellekens Lisanne Boersma
Deze opinie verscheen op 5 december in het Nederlands Dagblad.
Foto bovenaan: Rokende fabrieken. © Shutterstock
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
