Het aantal gas-, olie- en kolenprojecten in Afrika groeit nog steeds. Met name financiële instellingen uit Europa, Noord-Amerika en Azië investeren er miljarden dollars in. Hierdoor zit Afrika steeds meer vast aan vervuilende brandstoffen. En loopt het continent het risico de overstap naar zonne- en windenergie niet op tijd te kunnen maken.
Dit blijkt uit onderzoek gedaan door BankTrack, Milieudefensie, Oil Change International en 18 Afrikaanse partners ‘Locked out of a Just Transition: fossil fuel financing in Africa´.
Tussen 2016 (het jaar dat het Parijsakkoord in ging) en juni 2021 werd er op z’n minst 132,3 miljard dollar geïnvesteerd in 964 gas, olie en kolenprojecten in Afrika. Dit geld kwam voor het grote deel van financiële instellingen (zoals banken, ontwikkelingsbanken en exportkredieten) buiten Afrika.
Ook Nederlandse banken investeren veel geld in olie-, gas- en kolenprojecten in Afrika. ING, Rabobank, FMO en ABN Amro hebben tussen 2016 en 2021 2,3 miljard dollar geïnvesteerd. Daar bovenop gaf de Nederlandse Exportkredietverzekaar Atradius DSB ook nog een verzekering van meer dan 1 miljard.
Vaak wordt gezegd dat olie-, gas- en kolenprojecten goed zijn voor de ontwikkeling van Afrika. Dat is een mythe. Sterker nog, bij de projecten uit het onderzoek komen de Afrikanen er slecht vanaf. De belangen van de plaatselijke bevolking en de gevolgen voor het milieu worden nauwelijks meegenomen. Daar komen dan nog eens slechte contracten en oplopende schulden boven op. Steeds weer staan de belangen van de grote buitenlandse bedrijven voorop.
Daarnaast lopen de Afrikaanse landen het risico economisch afhankelijk te worden van gas-, olie- en kolenprojecten. Ook door de Afrikaanse landen wordt er (vaak met geleend geld) geïnvesteerd om de projecten mogelijk te maken.
Maar door de klimaatcrisis en het belang uit fossiel te stappen om dit aan te pakken, zullen fossiele projecten in de toekomst snel minder waard worden. De investeringen leveren niks meer op, terwijl de schulden toenemen. Ondertussen is er door al die fossiele investeringen geen ruimte meer voor investeringen in zon- en windenergie. Terwijl het continent daar heel geschikt voor is.
Volgens de Afrikaanse partners die mee hebben gewerkt aan dit onderzoek kan alleen een eerlijke overgang naar duurzame energie het tij voor Afrika keren. Een nieuw systeem dat is gebaseerd op ecologische, sociale, politieke, economische en gender-rechtvaardigheid. En waar Afrikaanse werknemers en lokale gemeenschappen het voor het zeggen hebben.
In deze eerlijke Afrikaanse energietransitie is geen ruimte voor gas, olie of kolen. Dus moeten financiële instellingen onmiddellijk stoppen met de financiële steun aan nieuwe fossiele projecten. En de bestaande steun afbouwen en omzetten naar duurzame energiebronnen, zoals zon en wind-energie.
Zo’n grote ommekeer vraagt wereldwijd om goede wetten. Zodat bedrijven worden verplicht om rekening te houden met mensenrechten en de natuur. Voor Nederland zou een klimaatplicht in de IMVO-wet (Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen), die dit jaar besproken wordt ,een belangrijke stap zijn. Zo kunnen Afrikaanse landen ook werken aan een groene en duurzame toekomst!
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
