De milieuzorgen rond TTIP zijn gegrond. Het geeft dan ook geen pas om de tegenstanders ervan weg te zetten als 'wereldvreemd'.
OPINIE (verschenen in Trouw op 4 mei 2016).
In Trouw van afgelopen vrijdag suggereert Rob de Wijk dat tegenstanders van het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) met de VS, en de Canadese evenknie CETA, simpelweg tegen handel zijn. Met deze simplificatie doet hij geen recht aan de breed levende zorgen over de gevolgen van TTIP voor milieu, arbeidsvoorwaarden, democratie, dierenwelzijn en veel andere terreinen. Bovendien spreken de feiten hem tegen.
Dat geldt zeker na de TTIP-leaks van maandag. De zorg van een groeiende en zeer diverse groep, die je zeker niet als wereldvreemde protectionisten kunt bestempelen, blijkt voor een groot deel bewaarheid: de kans dat TTIP de gevolgen heeft waar zij voor vrezen, is nog groter dan we al dachten.
De Wijk wil in zijn stuk nuchter overkomen tegenover de door hem als wereldvreemd weggezette tegenstanders, maar gebruikt nauwelijks harde feiten of economische argumenten. Dat komt waarschijnlijk omdat hij ze niet kon vinden. Claims over de economische voordelen van TTIP - eerst forse economische groei, toen banengroei, toen aantoonbare winst voor het MKB-Nederland - zijn inmiddels namelijk een voor een ontzenuwd of op zijn minst in twijfel getrokken. Zo liet een onderzoek van het Centre for Economic Policy Research - dat nota bene in opdracht van de Europese Commissie (EC) werd uitgevoerd - zien dat TTIP in het meest rooskleurige scenario pas vanaf 2027 een jaarlijkse groei van 0,5 procent oplevert.
Hoe meer mensen van TTIP weten, hoe feller ze tegen zijn, merkten we afgelopen jaar. Dat transparantie leidt tot meer begrip, zoals De Wijk stelt, is dus een fabeltje. Dat is ook logisch, want waar de voordelen van TTIP onduidelijk en op zijn best triviaal zijn, zijn de gevaren reëel, zoals de TTIP-leaks bevestigen.
Het omstreden arbitragesysteem ISDS, waarmee bedrijven overheidsbeleid kunnen dicteren, is bijvoorbeeld niet van de baan. De EC heeft slechts een cosmetisch 'hervormingsvoorstel' gedaan. Daarmee kunnen buitenlandse bedrijven nog steeds buiten de rechtbank om miljarden aan 'schadevergoeding' krijgen als ze vinden dat wetgeving hun winst aantast. Wetgeving die bedoeld is om, bijvoorbeeld, ons milieu en onze arbeidsomstandigheden te beschermen. Dat is een aantasting van onze rechtsstaat, stelt onder andere de bond van Duitse rechters - niet bepaald wereldvreemde burgers.
Uit de gelekte documenten is ook duidelijk geworden dat de vrees rond milieunormen gegrond is: die lijken nauwelijks geborgd in TTIP. Vorige week waarschuwden boeren, vakbonden en milieu- organisaties nog dat dat leidt tot de import van meer voedsel dat is geproduceerd met meer antibiotica, hormonen, in de EU verboden medicijnen en slechtere leefomstandigheden van dieren. Dezelfde zorgen gelden voor de voedselveiligheid, gezondheidszorg, arbeidsvoorwaarden, privacy en het milieu. Geen marginale zaken, en misschien komt daarom het verzet tegen TTIP niet van een groep die De Wijk krampachtig als marginaal probeert neer te zetten.
Hun verzet tegen handelsverdragen als TTIP en CETA levert inderdaad, misschien, een heel klein beetje minder economische groei op. Maar als de groeiende groep tegenstanders in haar opzet slaagt, betekent het wél dat wij zeggenschap houden over ons eigen welzijn en de door ons gewenste kwaliteit van leven. En dat duurzaamheid en gezondheid boven het belang van multinationals blijven staan. De tegenstanders zien een economie voor zich die over meer dan groei alleen gaat. De Wijk verbaast zich daarover. Dat mag, maar we roepen hem op het debat te voeren op basis van feiten. Misschien helpen de TTIP-leaks daar bij.
Door Jurjen van den Bergh en Geert Ritsema.
Wij klagen ING aan in een baanbrekende nieuwe Klimaatzaak. Nooit eerder werd een bank in Nederland aangeklaagd omdat zijn klimaatbeleid tekortschiet. En jij kan meedoen. Sluit je aan bij deze nieuwe rechtszaak en word mede-eiser.
