Shell en racisme hebben een geschiedenis. Aan de hand van 3 voorbeelden schetst filmmaker en schrijver Chihiro Geuzebroek hoe het zit. Chihiro voert al jaren strijd tegen Shell. Lees het blog dat zij op ons verzoek schreef.
Het verhaal van Shell begint in 1890 met Nederlands kolonialisme. Dankzij koloniaal geweld en overheersing kreeg de Bataafse Petroleum Maatschappij (later Shell) een vergunning op Sumatra. Daarmee eigende het zich namens Nederland de olie toe. Sumatra ligt op 10.000 km afstand van Den Haag, dus Nederlands was deze olie niet. Indonesië gebruikt al sinds de 17e eeuw olie, maar Shell claimde dat het de ‘ontdekker’ was.
Uit beide gebeurtenissen spreekt witte suprematie arrogantie. Vanaf de oprichting heeft Shell een ongezonde verstrengeling gekend met de politieke, economische en militaire macht. In de top van het bedrijf zaten toen bijvoorbeeld Tweede Kamerleden, de president van de Kamer van Koophandel en een kolonel van het KNIL (koloniale leger). De belangen van het koloniale leger en private winst zijn zo vervlochten ten koste van de onderdrukte bevolking van de eilanden die vandaag de dag samen Indonesië vormen. De olie bracht de bevolking van Sumatra geen voorspoed, maar werd onder het kolonialisme een vloek.
Ook vandaag zijn de politiek en Shell nog met elkaar verknoopt. Minister Hoekstra (CDA) werkte voor hij de politiek in ging bijvoorbeeld bij Shell. En hij is lang niet de enige.
>Lees meer over Shell en het kolonialisme.
Wist je dat er in Nederland in de jaren 80 al een grote campagne tegen Shell liep? Deze campagne ging niet over het klimaat, maar over de rol van Shell bij de apartheid in Zuid-Afrika. In Nederland waren er sabotage-acties bij benzinestations van Shell en anti-apartheidsdemonstraties bij de voormalige Shell-toren in Amsterdam. Shell leverde brandstoffen aan het apartheidsregime. Terwijl steeds meer bedrijven en organisaties zich aansloten bij een boycot van het apartheidsregime in Zuid-Afrika bleef Shell grof geld verdienen in het land en dus over de ruggen van de zwarte bewoners van Zuid-Afrika. Zonder de olie van Shell zouden de veiligheidstroepen niet in staat zijn geweest om de zwarte meerderheid brutaal te onderdrukken en buurlanden binnen te vallen.
>Lees ook dit artikel over Shell in Zuid-Afrika (in het Engels).
Protest poster uit de jaren 80
Voor Shell zijn korte lijntjes met regeringen, leger en politie belangrijk. Dat zie je overal waar Shell actief is. Het is een manier om protesten onder de duim te houden, installaties te beschermen en vervuiling te kunnen negeren. De ironie is dat mensen die opkomen voor de bescherming van hun omgeving en de aarde, vaak harder worden aangepakt dan Shell voor het vervuilen ervan.
Die korte lijntjes hebben ook een relatie met racisme. Dat zie je bijvoorbeeld terug in de VS. Daar investeert Shell in de politie, zo bleek uit onderzoek. En Shell is niet de enige oliegigant die dat doet. Dat is pikant, want de Amerikaanse politiemacht heeft een enorm racismeprobleem. Sinds de politiemoord op George Floyd heeft de politie in de VS in een jaar tijd 1.068 andere mensen omgebracht. Zwarte Amerikanen worden 3 keer zo vaak gedood door de politie als witte Amerikanen. Hoewel maar 13% van de bevolking in de VS zwart is.
Na de moord op George Floyd kwam de financiering van de politie onder vuur te liggen. De anti-racismebeweging in de VS bepleit herverdeling van het geld van de lokale politiekorpsen in het land, naar scholen, zorg en andere sociale vangnetten. Het is in veel gevallen efficiënter en mensvriendelijker als niet de politie, maar gespecialiseerde maatschappelijk werkers worden ingezet.
Man demonstreert in Amerika tegen klimaatracisme
>>Tot zover het verhaal van Chihiro Geuzebroek.<<
Milieudefensie is ook zelf helaas vaker geconfronteerd met de meer dan bedenkelijke moraal van Shell. We kunnen zonder overdrijving zeggen dat wereldwijd mensenlevens gevaar lopen door de aanwezigheid van Shell. Denk maar aan:
Zelfs in landen waar Shell niet aanwezig is, worden mensenlevens bedreigd. Niet door de vervuiling van hun omgeving, maar voor de gevolgen van klimaatverandering waar Shell een grote bijdrage aan levert. Daarom zijn wij een rechtszaak gestart, want dat moet zo snel mogelijk stoppen. Maar rechtszaken tegen kapitaalkrachtige en machtige bedrijven als Shell kosten erg veel geld. Om te winnen hebben we jouw hulp nodig. Help je ons met een donatie?
Foto bovenaan: een Nigeriaanse man heft zijn handen in de lucht en kijkt omhoog. Op de achtergrond zien we enorme vlammen. Het beeld straalt wanhoop uit.
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
