Wie voor klimaatstakers is, is tegen de boeren? Niet dus, stelt Donald Pols. Populistische politici spelen ons tegen elkaar uit. Terwijl gezonde lucht én voeding, goed onderwijs én goede zorg in ieders belang is.
OPINIE (AD, 24 oktober 2019)
Vandaag zou het nationale klimaatdag zijn. Zou, want het kabinet heeft die geschrapt. Premier Rutte is er trots op dat hij geen ideoloog is. Terwijl juist een Klimaatdag vraagt om een toekomstvisie.
Dit is de mijne: 'Samen spelen, samen delen.' Dit hoor je ouders zeggen als spelende kinderen in de zandbak ruzie maken over een schepje. Het idee van eerlijk delen zit diep in ons geworteld. Maar het wordt ons afgeleerd naarmate we ouder worden. De spelende mens, de homo ludens, maakt plaats voor de berekenende mens, de homo economicus. We leren dat we moeten streven naar zo veel mogelijk winst. In plaats van 'samen spelen, samen delen', maakten wij volwassenen de zandbak groter, zodat er steeds meer speelgoed bij kon.
En nu lukt dat niet meer. We lopen tegen de muur op: de klimaat- en de stikstofcrisis. We vliegen elkaar als kinderen in de zandbak in de haren. Boeren, klimaatactivisten, maar ook zorgmedewerkers en onderwijzers gaan de straat op. Ogenschijnlijk met verschillende belangen. Opportunistische politici spelen dat graag zo uit: wie voor klimaatstakers is, is tegen boeren. Of we moeten kiezen: geld voor de zorg óf voor het milieu? Terwijl al die onvrede een gezamenlijke basis heeft. De overheid heeft ons land te lang gemanaged als een bedrijf met een winstdoelstelling die je haalt door privatisering en marktwerking.
Hele beroepsgroepen zijn in deze fuik gejaagd. Met enorme gevolgen: onderbetaling en te hoge werkdruk in onderwijs en zorg. Boeren maken schulden om mee te kunnen doen aan massaproductie tegen bodemprijzen. De natuur is daar het slachtoffer van en de klimaatrekening is voor onze kinderen.
En ondertussen deelt de overheid pleisters uit en vertelt ze ons dat een beter milieu bij jezelf begint. Maar Nederland is geen bv en de markt is geen geluksmachine. We raken door de overheid vervreemd van wat ons welzijn bepaalt: gezonde lucht, gezond voedsel, goed en toegankelijk onderwijs en gezondheidszorg. Betekenisvol werk, gelijkwaardigheid en rechtsbescherming. Dát is onze gezamenlijkheid, ons publiek belang. Laat de klimaat- en stikstofcrisis de aanleiding zijn om Nederland grondig te veranderen.
Dat kan alleen als we op een eerlijke manier zorg dragen voor álle kinderen in de zandbak. Dat betekent: elkaar een toekomstperspectief bieden. Dus: werken aan minder CO2 én werken aan betere banen, een eerlijk inkomen voor boeren in binnen- en buitenland en nog veel meer.
Nu het kabinet het laat afweten, gaan wij aan de slag. Deze winter ga ik met vrijwilligers in het hele land de straat op om mensen naar hun mening te vragen. Hoe voorkomen we dat we tegenover elkaar komen te staan? Hoe kunnen we samen een eerlijk klimaatbeleid afdwingen? Met deze 'Operatie Klimaat' gaan we werken aan een Klimaatplan van ons allemaal.
Donald Pols is directeur van Milieudefensie
Volg Donald Pols op Twitter: @DonaldPols
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
