Nehemiah Tettey Odjer-Bio wist op de basisschool al dat hij zich wilde inzetten voor het behoud van de rijke Ghanese natuur. “De waarde van de natuur is enorm, ook economisch. Het is belangrijk dat meer mensen zich dat realiseren.”
Milieudefensie maakt deel uit van een wereldwijd netwerk van milieuorganisaties. In deze serie stellen we een aantal partnerorganisaties aan je voor.
Ghana heeft een veelzijdig klimaat. In het zuidwesten bevinden zich grote stukken tropisch regenwoud. In het noorden en het oosten is het droger en heter, daar zijn meer savannelandschappen. De kust wordt beschermd door omvangrijke mangrovebossen. Daarmee heeft het land ook een enorme rijkdom aan verschillende ecosystemen en biodiversiteit.
Nehemiah Tettey Odjer-Bio zet zich bij Friends of the Earth (FoE) Ghana al meer dan 10 jaar in voor een duurzame omgang met deze natuurlijke rijkdom. En dat is hard nodig, want de gebrekkige controle op landroof en kostbare grondstoffen werkt als een magneet op corrupte en uitbuitende praktijken. Praktijken die de toekomstige leefbaarheid van Ghana op het spel zetten, maar ook invloed hebben op wereldschaal. Ik spreek Nehemiah, coördinator van projecten over bosbehoud en biodiversiteit, via Zoom als hij na een veldbezoek terug is op het hoofdkantoor in Accra.
“Er spelen best veel verschillende dingen. In het regenwoud hebben we te maken met illegale houtkap voor houtverkoop en ontbossing voor de landbouw. De mangrovebossen zijn vooral teruggedrongen door ongereguleerde kap voor brandhout. Van de takken wordt houtskool gemaakt. En dan hebben we nog de mijnbouw waarvoor bossen en hele ecosystemen moeten wijken.”
“De Ghanese bodem zit vol met verschillende waardevolle metalen. Al eeuwen wordt er goud gewonnen. Sinds de twintigste eeuw is daar bauxiet bijgekomen, waar aluminium van wordt gemaakt. Onmisbaar voor het maken van auto’s, windmolens, zonnepanelen en geavanceerde elektronica. Maar de winning ervan is desastreus voor de natuur en het klimaat. Bauxiet vind je relatief dicht aan het oppervlak. Om het te winnen, wordt zogenaamde dagbouw toegepast. Dat is een erg destructieve manier van mijnbouw: het hele landoppervlak wordt afgegraven. Eigenlijk is dat niet op een duurzame manier te doen. Complete bossen worden vernietigd en de indirecte gevolgen zijn gigantisch, dat merken we zelfs hier in Accra.”
“Los van het directe verlies van bos, biodiversiteit en de leefkwaliteit van mensen die in de mijnbouwgebieden wonen, kost mijnbouw veel energie en brengt het vervuiling met zich mee. Rivieren raken vervuild, er is meer erosie, nutriënten spoelen weg, het land verliest zijn waarde. De visstand en de drinkwaterkwaliteit kunnen al door een enkele mijn in een enorm gebied achteruit gaan. En als we het hebben over opgeslagen CO2 die we weer in de atmosfeer brengen, is de impact natuurlijk wereldwijd. Daar komt bij dat de Ghanese overheid een nieuw beleid heeft. Vroeger werden de ruwe ertsen geëxporteerd, maar nu worden ze in ons land verwerkt tot zuivere grondstoffen. Dat is goed voor de werkgelegenheid en de winst op de korte termijn, maar de negatieve gevolgen voor het milieu en de welvaart op de lange termijn zijn groot. De natuurlijke systemen worden niet op waarde geschat bij dit soort beslissingen. En die waarde is enorm: gezond drinkwater, een goede visstand, natuurlijke bescherming tegen overstromingen. Ook als je het economisch bekijkt, is dagbouw of boskap vaak niet rendabel op de lange termijn. Het is belangrijk dat meer mensen zich dat gaan realiseren. Daar zetten wij ons voor in.”
Bossenwet
Illegale kap en houthandel Binnen het FoEI-netwerk is jarenlang gewerkt aan een wet om illegale houthandel naar Europa te voorkomen. Er werd gezamenlijk onderzoek gedaan naar verantwoordelijke bedrijven en gelobbyd. In 2013 werd de Europese illegaal hout verordening van kracht. Daarmee kon FoE Ghana de druk opvoeren op de overheid om een systeem te ontwikkelen wat aantoonbaar legaal hout kan produceren.
Ontbossingsproducten Europese ngo’s gingen daarna door voor een wet die producten als hout, palmolie, cacao en koffie weert van de markt. Sinds december 2022 is de EU-bossenwet een feit: een kans voor FoE Ghana om deze sectoren ontbossingsvrij te maken. Tegelijkertijd signaleren zij ook risico’s voor kleine boeren, voor wie al het papierwerk een obstakel wordt. Ook daar moeten oplossingen voor komen.
“Al sinds onze oprichting in 1986 zijn we aangesloten bij Friends of the Earth Interna- tional (FoEI). We werken samen met nationale en internationale partners aan bewustwording. Onder andere met Milieudefensie voeren we bewustwordingscampagnes, we lobbyen bij de Ghanese overheid, we helpen lokale gemeenschappen opkomen voor hun belangen en rechten. We zijn betrokken bij een groot project waarbij we mangrovebossen herstellen. We bouwen gemeenschappen die samen op kunnen komen voor het behoud van bossen. En we brengen misstanden in beeld. Gelukkig behalen we daarin ook mooie successen.”
“Iets waar we momenteel erg trots op zijn is ons TIMBY project: This Is My Backyard. Het is eigenlijk een platform waarin we breed samenwerken om illegale houtkap aan te pakken. Het werkt zo: IT-experts hebben een platform gemaakt waarop lokale gemeenschappen melding kunnen maken van illegale houtkap. Mensen die in beschermde bossen wonen, krijgen daarvoor een telefoon met een meldingsapp. Die meldingen komen bij ons binnen op een dashboard. Wij evalueren ze en als ze lijken te kloppen, delen we ze met de wereld. Voor de nationale bosbeheerafdeling van de overheid en organisaties als wij is het onmogelijk om zelf in heel Ghana in de gaten te houden waar illegale houtkap of mijnbouw plaatsvindt. TIMBY maakt ons werk, en dat van handhavers en journalisten die met de meldingen aan de slag gaan, vele malen efficiënter. En het mooie is, het werkt echt! Op basis van de meldingen zijn al verschillende verhalen in het nieuws gekomen, en zijn overtreders gearresteerd en beboet.”
“Ik ben opgegroeid in een bosrijke omgeving. Ik ben me al van kinds af aan bewust van hoe waardevol een gezonde natuurlijke omgeving is. Ik heb van dichtbij gezien wat de negatieve effecten zijn van ontbossing. Nu zijn er nog veel mensen, ook in onze overheid, die wel zéggen dat ze natuurbehoud belangrijk vinden, maar de volgende dag zetten ze rustig hun handtekening onder een plan dat is gebaseerd op ontbossing en kortetermijnwinsten. Mensen moeten zich echt bewust worden van het belang van natuurbehoud voor welvaart, gelijkheid en vrede op de lange termijn. Hopelijk komt dit besef er overal ter wereld, door onderwijs en media-aandacht, en kunnen we duurzame besluiten maken voor onze toekomst. Ik merk nu hoeveel we kunnen bereiken door samen te werken, met kleine lokale gemeenschappen én met grote internationale milieuorganisaties.”
Dit artikel staat in ons magazine Down to Earth. Wil jij een abonnement op Down to Earth? Dat kan. Voor € 35,- per jaar word je abonnee en ontvang je Down to Earth magazine 6 maal per jaar op je deurmat. Als abonnee word je automatisch lid van Milieudefensie. Klik hier om abonnee te worden.
Afbeelding bovenin - gemaakt door Friends of the Earth Ghana: Nehemiah Tettey Odjer-Bio draagt laarzen en staat in een drassig natuurgebied in Ghana.
