We stoten in Nederland veel te veel stikstof uit, wat funest is voor de natuur en biodiversiteit. 3 stikstofstrijders vertellen hoe zij dit probleem ieder op hun eigen manier aanpakken.
Isabel Willemsen houdt de Rabobank namens Greenpeace verantwoordelijk voor een deel van de schade en eist dat die wordt vergoed. Alie Eiting bijt zich vast in beleid en juridische dossiers om de handel in slapende stikstofrechten stil te leggen. En ondertussen zorgt John Arink op zijn biologisch-dynamische boerenbedrijf al 30 jaar voor een minimale stikstofuitstoot. Gewoon, omdat het goed voelt.
Is: Actief bij Milieudefensie Westerveld
Missie: De handel in slapende stikstofrechten stoppen
Het Canadese bedrijf Vermilion wil de gaswinning in Drenthe uitbreiden. Maar er is iets geks aan de hand met de aangevraagde natuurvergunning, ontdekte jij. Hoe zit dat?
“Vermilion heeft ‘slapende’ stikstofruimte geleased van een akkerbouwbedrijf dat op papier 306 stuks rundvee mag houden. In de praktijk waren daar helemaal geen koeien, blijkbaar heeft deze boer de natuurvergunning ooit aangevraagd met het idee er later winst op te kunnen maken. Dat betekent dat de uitstoot van stikstof door deze transactie dus tóe- in plaats van afneemt. De handel in stikstofrechten wordt zo juridische fictie.”
Jij hebt meteen aan de bel getrokken. Er zijn artikelen over verschenen, Kamervragen gesteld. Hoe gaat het nu verder?
“Het is in ieder geval voor iedereen wel duidelijk dat dit niet de bedoeling van de regeling is. Er bestaat in dit geval helemaal geen ‘stikstof-ruimte’ die kan worden overgenomen. Bovendien vindt de gaswinning plaats op een steenworp afstand van meerdere Natura2000-gebieden. Die zijn al overbelast en een verslechtering is op nationaal én Europees niveau verboden. De natuur- vergunning van dit akkerbouwbedrijf moet dus worden ingetrokken. Op advies van een advocaat bereid ik verschillende juridische stappen voor.”
Nogal een klus om dit allemaal uit te zoeken. Hoe ben je hierin verzeild geraakt?
“Het speelt zich vlakbij mijn huis af. Gaandeweg heb ik geleerd hoe ik het aan moet pakken. Wat ik erg vind om te merken: als je als burger manco’s aantoont, ligt de beschermende arm van de overheid niet om jouw schouders, maar om het systeem. Hierdoor staan de rechten van mens, milieu en natuur al met 4-0 achter voordat de wedstrijd begint. Dat moet veranderen, en daar strijd ik voor.”
-----------------------------------------
John Arink (55)
Is: Bio-dynamisch boer met een gemengd bedrijf
Missie: Geen import van stikstof meer in de landbouw
Je koeien grazen vlakbij een Natura2000-gebied. Wat betekenen de nieuwe stikstofnormen voor jouw bedrijf?
“Niks. Ik kan niet minder stikstof uitstoten dan ik nu doe. We draaien op een natuurlijk systeem, zonder enige input van stikstof. We hebben zo weinig vee per hectare dat we geen krachtvoer hoeven te importeren, de koeien eten ons eigen gras en hooi. En in plaats van kunstmest maken we gebruik van stikstofbindende planten. Als we dit model in heel Nederland toepassen, is het stikstofprobleem opgelost.”
Maar het zou nooit passen, toch?
“De enorme veestapel die we nu hebben kan je inderdaad nooit alleen van Nederlandse bodem voeden. Daarom wordt er een enorme hoeveelheid energie en stikstof in de landbouw gepompt, in de vorm van krachtvoer en kunstmest. Maar dat is het paard achter de wagen spannen. We moeten de transitie maken naar een ander systeem, dat zichzelf wel draaiende kan houden. En dat betekent minimaal een halvering van de veestapel.”
Jij begon hier 30 jaar geleden al mee, nog voordat iemand ooit van het stikstofprobleem had gehoord.
“Daar wist ik toen ook nog niks vanaf inderdaad. Ik ben eigenlijk biologisch gaan boeren uit intuïtie. Tijdens een bezoek aan een biologische boer zag ik dat bij hem de melk ook gewoon in de tank stroomde, zonder dat er kunstmest en chemie aan te pas kwam. Dat fascineerde me enorm. Als ik nu zie hoe in de Amazone bos gekapt wordt om Nederlandse koeien met soja te voeden, grijpt me dat enorm naar de keel. Daarom geef ik interviews en praat ik met ministers en politici. Ik wil uitleggen hoe het anders kan. Het is allemaal geen hogere wiskunde hoor, het past gewoon op de achterkant van een sigarendoos.”
-----------------------------------------
Isabel Willemsen (28)
Is: Campaigner en persvoorlichter bij Greenpeace
Missie: Rabobank laten betalen voor stikstofschade
Greenpeace presenteerde een rekening van ruim 3 miljard euro aan de Rabobank voor stikstofschade. Waarom houden jullie die bank hiervoor verantwoordelijk?
“Vijf op de zes Nederlandse boeren heeft een lening bij de Rabobank. Dat betekent dat ze voor het voortbestaan van hun bedrijf afhankelijk zijn van de bank, en dat geeft de Rabobank een enorme invloed. Zelfs nu nog blijven ze boeren stimuleren om groter te worden en meer dieren te houden, terwijl de enorme veestapel de grootste uitstoter van stikstof is.. En de bank voert ook nog eens een stevige lobby, zo heeft ze de krimp van de veehouderij uit het klimaatakkoord weten te houden. Terwijl allang duidelijk is dat de intensieve veeteelt veel te veel stikstof uitstoot.”
En, gaat de Rabobank betalen?
“Het lijkt er nog niet op. Ze zeggen dat ze niet naar het verleden willen kijken, maar naar de toekomst. Dat is hun stokpaardje. Maar het is natuurlijk te makkelijk om nu goede sier te maken met een paar duurzaamheidsinitiatieven, als je zo lang zo veel schade aan de natuur hebt berokkend. Dus ze zijn zeker nog niet van ons af, wij gaan door met de campagne tot ze betalen.”
Wat is jouw persoonlijke drijfveer?
“Dat financiële instellingen nu eens een keer niet de dans ontspringen. Zij verdienen geld met verwoestende praktijken en laten de belastingbetaler voor de schade opdraaien. Dat is onrechtvaardig en daar kan ik niet tegen. Ik wil dat iedereen weet dat dat gebeurt. Daarom hebben we ook tv-spotjes gemaakt en bij het hoofdkantoor gedemonstreerd. Zodat steeds meer mensen zich realiseren dat de Rabobank een schuld heeft en haar verantwoordelijkheid moet nemen.”
Dit artikel staat in ons magazine Down to Earth. Wil jij een abonnement op Down to Earth? Dat kan. Voor € 35,- per jaar word je abonnee en ontvang je Down to Earth magazine 6 maal per jaar op je deurmat. Als abonnee word je automatisch lid van Milieudefensie. Klik hier om abonnee te worden.
Foto bovenin: stikstofstrijder Alie Eiting.
