We kennen de berichten over geluidsoverlast en gezondheidsproblemen, maar hoe is het nou echt om vlakbij Schiphol te wonen? Michiel van Parreeren (39) vertelt over de fysieke en mentale impact van alle vliegtuigen die zijn huis in Burgerveen passeren. “Bij elk vliegtuig dat ik hoor, breekt er iets in mij.”
Het snerpende geluid van ronkende vliegtuigmotoren klinkt zo dichtbij, dat het lijkt alsof het toestel elk moment op een landingsbaan een paar meter verderop zal landen. In slechts een paar minuten tijd vliegen er al een aantal vliegtuigen over het huis van Michiel van Parreeren. De IT’er woont sinds 2019 met zijn vrouw en dochtertje in Burgerveen, een dorp in de gemeente Haarlemmermeer, op steenworp van Schiphol.
“We woonden eerst in Hoofddorp, maar zochten wegens gezinsuitbreiding een grotere woning. We hadden nogal haast, waren wanhopig en daardoor een tikkeltje naïef. De huizenmarkt is verhit en daarnaast wilden we graag in de buurt van vrienden en familie blijven wonen en zochten we een rustige plek met weinig verkeer in de straat.
Mensen hebben ons wel gewaarschuwd toen we hier in de buurt aan het zoeken waren: je hebt toch veel vliegtuigen die overvliegen en is dat niet ongezond? Maar ja, we wilden toch de rust opzoeken en dachten dat we al wat gewend waren in Hoofddorp. In die naïviteit hebben we toen voor deze woning gekozen. We waren vastbesloten om het te accepteren. We zeiden tegen elkaar: hier gaan we niet over klagen!
In de coronaperiode merkten we dat het een stuk rustiger was qua vliegbewegingen. Op dat moment hadden we nooit kunnen bevatten hoeveel overlast we zouden ervaren. Inmiddels wordt er weer volop gevlogen. Het valt ons zo ongelooflijk tegen, dat het onderwerp verhuizen bijna dagelijks ter sprake komt...”
“Wij wonen precies op de route van de overheersende windrichting: de zuidwestenwind. Als die waait, komen de vliegtuigen over ons huis. Het overgrote deel van het jaar is dat de drukste vliegroute. Ik kan nog steeds niet bevatten hoeveel invloed het op ons heeft. Het voelt alsof je geweld wordt aangedaan. Bij elk vliegtuig dat ik hoor, breekt er iets in mij. Het vreet me heel langzaam op vanbinnen.”
“Ik heb vaak last van hoofdpijn, een verstopte neus en een verminderd smaakvermogen. Ik begin een patroon te ontdekken van deze klachten als we thuis zijn. Het verbetert steeds na enkele dagen zodra we in een schoner gebied zijn, bijvoorbeeld wanneer ik met mijn gezin een weekend naar Drenthe ga. Mijn vrienden en collega’s zeiden dan: ‘Komt dit niet gewoon door corona?’ Die vraag begreep ik wel omdat mijn symptomen daarmee overeenkomen. Maar ik heb me meerdere malen laten testen en de uitslag bleef negatief.”
De effecten van ultrafijnstof volgens het RIVM
Wetenschapper Joost Wesseling houdt zich binnen het RIVM bezig met de modellering van luchtkwaliteit. Die modellen worden onder meer gebruikt om de Nederlandse luchtkwaliteit gedetailleerd in kaart te brengen. ‘’Fijnstof is een verzamelnaam voor deeltjes die in allerlei maten in de lucht zweven. Je spreekt pas van ultrafijnstof wanneer deeltjes kleiner zijn dan een halve tot 1 micrometer”, legt Wesseling uit. “Wat voor het onderzoek naar ultrafijnstof belangrijk is, is dat je kan zien welke grootte van deeltjes waar vandaan komt. Zo kunnen we bijvoorbeeld duidelijk waarnemen dat vliegtuigen een grote hoeveelheid ultrafijnstof uitstoten.”
Volgens de wetenschapper is het meten van ultrafijnstof geen eenvoudige taak. “Je moet tijdens zo’n onderzoek heel nauwkeurig te werk gaan. Je wil zeker weten dat de fijnstoffen die je meet daadwerkelijk aan de luchtvaart toe te schrijven zijn”, aldus Wesseling. Hij is nauw betrokken bij de metingen van de uitgestoten ultrafijnstoffen en de gezondheidseffecten daarvan. Het RIVM heeft in 2019 al onderzocht wat de kortetermijneffecten van ultrafijnstof zijn voor de gezondheid van mensen. De conclusie: blootstelling aan ultrafijnstof kan zorgen voor luchtwegklachten zoals kortademigheid en een piepende ademhaling en bij kortdurende blootstelling is een verminderde long- en hartfunctie gemeten.
Recentelijk heeft het RIVM ook de langetermijneffecten van ultrafijnstof onderzocht. Daaruit blijkt dat langdurige blootstelling mogelijk effect heeft op het hart- en vaatstelsel. Zo gebruiken mensen in gebieden met hoge concentraties van ultrafijnstof meer medicijnen tegen hartaandoeningen. Daarnaast heeft ultrafijnstof mogelijk een nadelig effect op de ontwikkeling van ongeboren kinderen. Volgens het RIVM zijn deze bevindingen echter nog te onzeker om definitief te concluderen dat dit een op een te wijten valt aan blootstelling van ultrafijnstof.
“Ze doen alsof ze luisteren, maar maatregelen die écht zouden helpen zijn te duur. Sterker nog, de hinder zal alleen maar toenemen: klachten in een gebied met veel inwoners worden opgelost door een regio met weinig inwoners extra te belasten. Dat wordt ‘per saldo minder hinder’ genoemd. Ze kijken puur naar de cijfers en niet naar de mensen die hier dagelijks overlast ervaren. Als dorp A dus 10.000 inwoners heeft en dorp B maar 2000 inwoners, dan wordt er gekozen om te vliegen over dorp B. Dat zie je nu: vliegtuigen omzeilen de twee grotere dorpen Leimuiden en Rijsenhout, maar vliegen wel precies boven ons hoofd.”
“De oudere generaties uit het dorp hebben jaren geleden geklaagd of zich uitgesproken tegen de groei van het aantal vluchten. De jongere generatie durft niet te klagen omdat die er vaak nog niet zo lang woont. Het zijn mensen die niet de middelen hebben om op deze markt een huis te vinden en de herrie dus tegen beter weten in voor lief hebben genomen. Maar ook zij maken zich zorgen om de toekomst en gezondheid van hun kinderen.
Ik zou het niemand willen aandoen om hier te wonen. We willen graag verhuizen, maar het voelt wrang om te moeten vluchten voor een staatsbedrijf, daar komt het dan toch op neer. Daarnaast hebben we hier in de buurt onze familie en vriendenkring. Dat wil je niet zomaar opgeven.”
“Ja, tegen beter weten in. Niet omdat er door Schiphol of de overheid geluisterd gaat worden naar de hinder en gezondheidsklachten van omwonenden. Ook niet omdat huidige wetgeving of WHO-adviezen zullen worden opgevolgd. Een gedeelte van de hoop heb ik gevestigd op rechters die de klimaatzaken van Milieudefensie of milieuactivist Johan Vollenbroek behandelen. Ik denk dat hier wel wat mee bereikt kan worden en hoop dat Schiphol op die manier wordt gedwongen om aanpassingen te maken.
Anders is het enige dat nog voor rigoureuze veranderingen kan zorgen een serie klimaatrampen. Maar daar kunnen we beter niet op hopen omdat dit soort rampen vooral de kwetsbaren treft. Dan is er een onevenredige hoeveelheid leed nodig om de leefomstandigheden rond Schiphol te verbeteren. Dus hopelijk kiezen de rechters binnen een redelijke termijn voor klimaatrechtvaardigheid en niet een vermeend en steeds moeilijker te verdedigen economisch belang.”
Dit artikel is geschreven onder verantwoordelijkheid van de redactie van Down to Earth. Wil jij een abonnement op Down to Earth? Dat kan. Voor € 35,- per jaar word je abonnee en ontvang je Down to Earth magazine 6 maal per jaar op je deurmat. Als abonnee word je automatisch lid van Milieudefensie. Klik hier om abonnee te worden.
Foto bovenaan: vliegtuig vliegt rakelings over woonhuis. Bron: Shutterstock.
