De lasten van de klimaatbeleid gaan we eerlijk verdelen, beloofde minister Jetten. Maar de nieuwe plannen blijven steken in woorden, aldus Donald Pols, directeur van Milieudefensie.
Het kabinet wil dat mensen met lagere inkomens profiteren van het klimaatbeleid. De extra maatregelen, waarover de Tweede Kamer dinsdag debatteert, moeten zorgen voor een eerlijke verdeling. De tijd van ‘een beter milieu begint bij jezelf’ is echt voorbij.
De teksten zijn raak, de plannen niet. Minder dan 5 procent van het geld gaat naar plannen die zeker klimaatrechtvaardig zijn, blijkt uit een analyse door Milieudefensie. Van 30 procent moet dat nog blijken: dat hangt af van de uitvoering. Slecht nieuws, want om klimaatbeleid te laten slagen, is draagvlak nodig. En zonder klimaatrechtvaardigheid geen draagvlak, benadrukt ook de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).
Klimaatrechtvaardigheid betekent dat de vervuiler betaalt. Grote bedrijven die veel uitstoot veroorzaken moeten zelf betalen om ‘Parijs-proof’ te worden. De grootste vervuilers stoten intussen veel meer uit dan alle Nederlanders samen, boeken recordwinsten en krijgen toch overheidsmiljarden voor verduurzaming.
Het klimaatbeleid is niet eerlijk en daarmee ook niet het meest effectief. Dat verandert niet met de extra maatregelen, ter waarde van 28 miljard euro. Belastingbetalers moeten 10 miljard investeren in groenere industrie, terwijl was beloofd dat huishoudens en het mkb daar niet voor zouden opdraaien.
Klimaatrechtvaardig beleid betekent ook dat we sociaal kwetsbare groepen ondersteunen in de transitie. Uit onderzoek van Ecorys blijkt
dat de rijkste Nederlanders de meeste klimaatschade veroorzaken en toch de meeste subsidie krijgen, bijvoorbeeld voor zonnepanelen en elektrische auto’s. De grootste baten van het huidige klimaatbeleid komen terecht bij mensen in hogere inkomensgroepen, waarmee in feite inkomensbeleid wordt gevoerd. Maar dan wel precies de verkeerde kant op.
De regering moet inzetten op systeemverandering. Anders zal de verdeling van de lusten en lasten weer onrechtvaardig uitpakken.
Stel wetten en beleid vast om de uitstoot van broeikasgassen drastisch te laten dalen. Maak duidelijk voor welke bedrijven en sectoren – zoals de fossiele industrie – geen toekomst is. Nu sectoren ontzien leidt op termijn tot hogere kosten en gaat uiteindelijk ten koste van mensenlevens en ecosystemen. Directe en gerichte actie is nodig.
Dit artikel verscheen op 20 juni 2023 in Trouw.
Foto bovenin: Het Binnenhof in Den Haag.
Wij klagen ING aan in een baanbrekende nieuwe Klimaatzaak. Nooit eerder werd een bank in Nederland aangeklaagd omdat zijn klimaatbeleid tekortschiet. En jij kan meedoen. Sluit je aan bij deze nieuwe rechtszaak en word mede-eiser.
