Ruim drie jaar na een schokkend rapport (1) van UNEP -het milieubureau van de VN- over olievervuiling door onder meer Shell in Nigeria, lijkt de implementatie van de aanbevelingen daarin iets dichterbij. Maar het proces is niet transparant en wordt gedomineerd door de oliebedrijven. Bovendien is onduidelijk wanneer de slachtoffers eindelijk kunnen rekenen op verlichting. Dat stelt een grote groep van Nigeriaanse en internationale milieu- en mensenrechtenorganisaties, waaronder Milieudefensie, die vandaag tijdens een conferentie bijeen is in de oliestad Port Harcourt in het zuidoosten van Nigeria. Zij roepen Shell en de Nigeriaanse overheid op het proces te verbeteren en binnen een jaar te komen met een adequaat hulp- en herstelplan op basis van de VN-aanbevelingen (2).
De Nigeriaanse overheid – naast Shell door de VN aangewezen als belangrijkste verantwoordelijke voor de olievervuiling en het herstel - organiseerde in september van dit jaar een eerste bijeenkomst met oliebedrijven, lokale milieuorganisaties en getroffen gemeenschappen over de implementatie van het VN-rapport. Dit gebeurde een maand nadat Milieudefensie en andere organisaties aantoonden (3) dat sinds 2011 nog niets is gebeurd met de aanbevelingen. Zo wordt al meer dan drie jaar gesteggeld over de oprichting van een noodfonds van 1 miljard dollar door Shell en de overheid, en is ondertussen nog geen cent gestort. Ook weigert Shell gehoor te geven aan aanbevelingen van de VN om olie beter op te ruimen en afgedankte olie-installaties beter beheerd achter te laten, zodat deze niet blijven lekken.
Geert Ritsema, campagneleider Energie en Grondstoffen van Milieudefensie is een van de sprekers tijdens de conferentie in Port Harcourt. Ritsema : “We zijn blij dat er eindelijk iets gebeurt, maar het proces moet beter. Het is verkeerd dat bepaalde lokale gemeenschappen of hulporganisaties die al jaren in het gebied werken, niet mee mogen praten, en dat afspraken niet openbaar zijn. Bovendien eisen we een harde deadline: de vervuiling duurt al meer dan vijftig jaar, het VN-rapport is volgend jaar al vier jaar oud. Rechtszaken om het bedrijf te dwingen de wet te volgen worden eindeloos door Shell gerekt (4). Waarom was de ramp met de Deepwater Horizon internationaal nieuws en werd BP meteen gemaand tot actie, terwijl Shell in Nigeria – waar de ramp dubbel zo groot is, langer duurt en duizenden mensenlevens kost – maar mag blijven vervuilen?“
De oliewinning in Nigeria, die eind jaren vijftig begon, heeft de grote meerderheid van de Nigeriaanse bevolking enkel ellende gebracht. De winst verdween in de zakken van buitenlandse oliebedrijven en de Nigeriaanse elite, terwijl de armoede steeg. De levensverwachting is slechts 40-45 jaar: mensen worden ziek door vervuild water en giftige oliedampen. Ze lijden honger en armoede doordat gewassen niet groeien en vissen doodgaan (5). De olielekkages ontstaan doordat Shell haar pijpleidingen slecht onderhoudt en door sabotage: Shell investeert te weinig in beveiliging, waardoor criminelen de leidingen makkelijk kunnen vernielen om olie af te tappen, waarbij explosies en lekkages ontstaan. Hoewel Shell verplicht is om, ongeacht de oorzaak, op te ruimen, gebeurt dit volgens de VN niet of niet adequaat. Toch mag het bedrijf gewoon op dezelfde manier blijven werken en vervuilen.
Rechtszaak
Milieudefensie is daarom in 2008 samen met vier Nigeriaanse boeren en vissers, in Nederland een rechtszaak gestart tegen Shell. De Nigerianen zijn brodeloos geworden na lekkages in dorp. In maart 2015 dienst het hoger beroep in de zaak (6).
Noten:
(1) Rapport ' Environmental assessment of Ogoniland', UNEP, 2011: http://www.unep.org/nigeria/
(2) https://milieudefensie.nl/actueel/statement-civil-society-on-unep-implementation
(3) https://milieudefensie.nl/publicaties/rapporten/no-progress-on-what-has-been-done-to-clean-ogoniland-from-oil-pollutions-3-years-after-uneps-report/view
(4) In Nigeria zelf, maar ook in de VS en UK. In Nederland is Milieudefensie samen met een aantal slachtoffers een rechtszaak gestart in 2008: https://milieudefensie.nl/shell-in-nigeria/rechtszaak/pers
(5) Bekijk hier een VARA-documentaire uit 2012, waarin een aantal Nederlanders het rampgebied bezoekt: https://milieudefensie.nl/oliewinning/nieuws/hallo-wereld-hier-olieramp en lees een recent interview met de directeur van Milieudefensie's zusterorganisatie in Nigeria over de situatie: https://downtoearthmagazine.nl/godwin-ojo-nigeria/
(6) https://milieudefensie.nl/shell-in-nigeria/rechtszaak/pers
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
