Bereikbaarheid als basisrecht? Dan zijn wel vier concrete maatregelen nodig, betoogt Milieudefensie in een opinie met Rover, de Fietsersbond, Wandelnet en MENSenSTRAAT.
"Het recht op bereikbaarheid hoort een basisrecht te zijn, net zoals iedereen in Nederland recht heeft op bijvoorbeeld onderwijs." Mooie woorden van staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur) namens het kabinet op de conferentie 'Bereikbaarheid voor iedereen'. Voor veel mensen zijn voorzieningen zoals gezondheidszorginstellingen, onderwijs en werk immers slecht of niet bereikbaar.
De situatie is voor veel mensen schrijnend. Zo zijn drie op de tien ouderen in ons land niet in staat om zonder auto binnen een halfuur een ziekenhuis of polikliniek te bereiken. Een op de tien lukt dat niet binnen drie kwartier. En veel middelbare scholen en beroepsopleidingen zijn praktisch zó onbereikbaar dat het de schoolkeuze van jongeren fors belemmert.
Het probleem speelt overal. Het Planbureau voor de Leefomgeving analyseerde de bereikbaarheid van mensen en schrijft op voorzichtige, wetenschappelijke toon: "De bereikbaarheidsanalyses suggereren dat congestie op (snel)wegen in de Randstad niet de kern van het bereikbaarheidsprobleem is, maar eerder de beperkte bereikbaarheid per openbaar vervoer en fiets in de stadsranden, suburbane kernen en landelijk gebied".
Uit onderzoek door Favas.net bleek in 2021 al dat tot 20 procent van de mensen in de onderzochte wijken in Nederlandse grote steden vervoersarmoede ondervindt. Zij kunnen niet volledig deelnemen aan de maatschappij. Van mensen die geen werk kunnen vinden omdat het te ver reizen is, tot mensen die de bus naar de ouderavond op de school van hun kind niet kunnen betalen.
Het recht op bereikbaarheid - inclusief toegankelijkheid voor iedereen - kan voor al deze mensen een geweldige uitkomst zijn. Maar als de regering dit wil, dan moet zij een 'basisverzekering bereikbaarheid' bieden. Zoals we ook een basisverzekering hebben die garandeert dat iedereen zich goede basisgezondheidszorg kan veroorloven.
Het belangrijkste doel van mobiliteitsbeleid moet zijn dat iedereen essentiële bestemmingen als zorg, onderwijs, familie, natuur, werk, recreatie en cultuur kan bereiken. Dat is nu niet het geval. Bovendien moet dit met veel minder uitstoot van broeikasgassen. En dat kan ook. Wij stellen vier maatregelen voor.
Met dit pakket kan de overheid betaalbare basisbereikbaarheid realiseren. Op donderdag 30 maart bespreekt de Tweede Kamer het voorstel van de regering in een debat over bereikbaarheid. Aan Kamerleden de kans zich uit te spreken voor deze maatregelen voor betaalbare en klimaatvriendelijke basisbereikbaarheid. Laat het recht op bereikbaarheid geen wassen neus zijn, maar een echte garantie op duurzame bereikbaarheid voor iedereen.
Ondertekenaars: Donald Pols (Milieudefensie), Freek Bos (reizigersvereniging Rover), Esther van Garderen (Fietsersbond), Ankie van Dijk (Wandelnet) en Peter Jonquière (MENSenSTRAAT).
Dit artikel verscheen op 30 maart 2023 in Trouw.
Foto bovenaan: verkeer in Amsterdam. © Pierre Crom
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
