Harriet Saylee (44) woont met haar gezin in Numopoh in het Zuidoosten van Liberia. Ze leefden altijd van de opbrengsten van hun land. Dit veranderde met de komst van palmoliebedrijf Golden Veroleum Liberia (GVL). Lees hoe zij en haar dorpsgenoten de dupe zijn van Nederlandse investeringen.
Iedereen was blij toen we hoorden dat GVL hier palmolieplantages kwam aanleggen. We zijn arm, er zijn hier geen banen. Maar dat zou met de komst van GVL allemaal gaan veranderen.
Palmolie bedrijf GVL sloot met de Liberiaanse overheid een overeenkomst: in ruil voor land zou het geld steken in de regio. GVL beloofde banen en geld voor een ontwikkelingsfonds. Met dat fonds zou het een programma voor kleine boeren opzetten, scholen en ziekenhuizen bouwen en wegen aanleggen. Het is nu meer dan 5 jaar later. Van de beloftes heeft GVL nauwelijks iets waargemaakt. Veel mensen zijn zelfs nog slechter af dan voorheen.
In en rondom Numopoh is bijna geen grond meer te vinden waar mensen eten kunnen verbouwen. Op de akkers van de bewoners en zelfs op hun kerkhoven, overal plantte palmoliebedrijf GVL bordjes met daarop de mededeling: dit land is nu eigendom van GVL. Bewoners kregen daar weinig tot niets voor terug. Het gevolg? Mensen moeten langer reizen om eten te verbouwen, waardoor er veel minder voedsel is.
Maar een klein aantal aantal bewoners kon aan het werk op de plantage. Hiermee verdienen ze 130 dollar per maand: net genoeg om een gezin 2 weken van te onderhouden. Harriet kreeg geen baan en werkt onbetaald in het ziekenhuis. Hier ziet ze regelmatig medewerkers van GVL binnenkomen met ontstoken ogen. Zij bespuiten de palmen met gif, maar zeggen dat ze geen brillen of mondkapjes aangeboden krijgen ter bescherming.
Tropisch regenwoud verdwijnt
In het contract van GVL met de overheid staat dat het land vrij is van ‘encumbrances’. Dat wil zeggen dat er geen enkele claim op het land ligt. Dat er tienduizenden mensen wonen en leven, vergeten ze maar even.
Inmiddels is bijna zeventienduizend hectare land omgezet naar palmolieplantage. Binnenkort gebeurt hetzelfde met nog eens twaalfduizend hectare. Enorme regenwouden worden met de grond gelijk gemaakt. Wilde dieren verlaten hierdoor gedwongen het gebied.
Harriet: Met GVL is afgesproken dat zij ons elk jaar 5 dollar per hectare betaalt. Ook moet het bedrijf een percentage van de winst in een palmoliefonds stoppen dat voor de plantages van kleine boeren bedoeld is. Dat geld hebben we tot nog toe niet gezien. We krijgen hulp van NGO's om in kaart te brengen hoeveel land GVL daadwerkelijk in gebruik heeft genomen. Want GVL zelf wil het ons niet zeggen en we vertrouwen ze niet. De wegen naar Numopoh zijn zo ontzettend slecht, waardoor niemand van de overheid de moeite neemt om te verifiëren of GVL zich aan haar afspraken houdt.
Palmoliebedrijf heeft politie in haar macht
In 2014 tekenden de bewoners van het dorp een MoU, Memorandum of Understanding. Hierin staan alle afspraken die ze met GVL gemaakt hebben. Mensen werden niet goed betrokken bij en geïnformeerd over wat daar nu precies in stond. Ze wisten niet goed waar ze voor tekenden. Ondertussen ging GVL onverstoord door met de aanleg van plantages op land waar nog conflict over was. De bevolking van Numopoh diende daar een officiële klacht over in.
De politie doet precies wat GVL hen opdraagt. Toen bewoners in een dorp verderop in opstand kwamen en eisten de directeur van GVL te spreken om hem te wijzen op de beloftes die gemaakt waren, werden de demonstranten met pistolen verjaagd door de politie. Allemaal in opdracht van GVL", aldus Harriet.
Drie grote banken steken geld in Golden Agri-Resources, het bedrijf uit Singapore dat via een aantal betalingsconstructies de eigenaar is van GVL. Maria Anne van Dijk, hoofd van de afdeling duurzaamheidsrisico’s van de ABN Amro geeft in een interview in Trouw toe dat de bank op de hoogte is van de misstanden. Toch heeft de bank vooralsnog steeds niets voor de mensen bij de GVL plantage ondernomen.
Harriet: We willen dat banken hun strategie wijzigen. Dat ze In plaats van de aanleg van grootschalige plantages, juist de bevolking ondersteunt om zich te ontwikkelen in voedselproductie, zodat het leven hier gewoon beter wordt.
Regels voor investeerders
Over de hele wereld maken grote Nederlandse banken zich schuldig aan financiering van bedrijven die zich niets aantrekken van mensenrechten, milieu en klimaat. Milieudefensie vraagt hen al tientallen jaren om actie te ondernemen. Maar ze komen niet vanzelf in beweging. Daarom pleit Milieudefensie voor regels voor investeerders.
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
