We hebben er lang op gewacht. Om onduidelijke redenen werd het meerdere keren uitgesteld. Maar daar was het dan ineens: het RIVM-rapport over de effecten van het verhogen van de maximumsnelheid op snelwegen naar 130 kilometer per uur.
Opinie van Anne Knol, campagneleider Mobiliteit, verschenen in Trouw op 18 november 2016
Het RIVM had eerder dit jaar gewaarschuwd dat de luchtkwaliteit er door achteruit zou gaan. Maar wat blijkt? De lucht bij snelwegen is, ondanks de 130 kilometer per uur, gezonder geworden. Zo schotelt het ministerie het ons tenminste voor.
Wie het rapport goed leest, komt echter tot een heel andere conclusie. Het RIVM verwacht langs snelwegen op ongeveer twaalf extra plekken overschrijdingen van de wettelijke norm voor stikstofdioxide, zo staat in het rapport. En op bijna 80 procent van de onderzochte locaties leidt de snelheidsverhoging tot meer vervuiling. Duidelijk verhaal, zou je denken.
Maar geen fijn verhaal voor verantwoordelijk minister Schultz van Haegen. Het verhogen van de maximumsnelheid is tenslotte een van haar favoriete bezigheden. Een onderzoek dat verslechtering laat zien van de luchtkwaliteit kan zij dus niet zo goed gebruiken. Dus wat te doen met dit RIVM-rapport?
Om ervoor te zorgen dat het net lijkt of het allemaal wel meevalt, haalt het ministerie er andere cijfers uit het rapport bij. Door schonere auto's op de weg daalt beetje bij beetje de luchtvervuiling. Dat heeft niets te maken met het verhogen van de maximumsnelheid. Maar, zo dachten ze op het ministerie, als we nou de negatieve cijfers compenseren met de positieve cijfers, hebben we onder de streep een mooi verhaal. Dan lijkt het alsof er geen extra vervuiling is door de snelheidsverhoging. Sterker nog, per saldo is op ruim 80 procent van de wegen de luchtkwaliteit juist iets verbeterd. Met zulke mooie cijfers kan de minister thuiskomen.
Het werkte als een trein. Veel media pikten het op. 'Vervuiling door sneller rijden valt mee' en 'vervuiling door sneller rijden binnen de perken', concludeerden ze. Sommige kranten gingen nog een stapje verder. '130 km niet slecht voor het milieu', kopte de Telegraaf. Metro schreef : "Hoewel gedacht werd dat de verhoging van de maximumsnelheid zou zorgen voor meer luchtvervuiling, blijkt dat langs ruim 80 procent van de snelwegen waar 130 kilometer mag worden gereden, de lucht schoner is dan tevoren." Het gevolg: op fora suggereren mensen dat de snelheid best verder omhoog kan, als de lucht er toch schoner van wordt.
Helaas is dit voorval kenmerkend voor hoe serieus het Rijk de luchtkwaliteit en gezondheid van mensen neemt. De lucht wordt 'schoongeschreven' en ondertussen worden miljarden besteed aan nieuw asfalt, worden snelheden verhoogd en subsidies voor elektrische auto's uitgekleed. Gemeenten die wel iets willen doen om de lucht gezonder te maken, worden regelmatig tegengewerkt. Zo weigert het Rijk bijvoorbeeld een fatsoenlijk verkeersbord te leveren om milieuzones te handhaven of om scooters van het fietspad te kunnen we ren. Gemeenten die in het geweer komen tegen de vervuilende snelwegen rondom hun stad vangen bot bij de minister.
Op het ministerie van infrastructuur leunt ondertussen iemand tevreden achterover. De conclusies van een rapport dat weleens het einde van de 130 km-droom had kunnen betekenen, zijn een goednieuwsshow geworden voor het ministerie. Wat men niet wil beseffen, is dat die 130 km-droom een nachtmerrie betekent voor de mensen die langs snelwegen wonen. Zij betalen de prijs door het inademen van ongezonde lucht. En de dromers? Die scheuren er het liefst met 130 kilometer per uur voorbij. Dan hoeven ze tenminste niet te kijken.
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
