Ook koffie en bier lopen gevaar door klimaatverandering. Zal daardoor het activisme een beetje toenemen? Steeds meer producten bevinden zich in de gevarenzone. Voedselonzekerheid is volgens de Wereldvoedselorganisatie van de VN een van de belangrijkste impacts van klimaatverandering. Welke producten moeten we straks missen doordat ze niet tegen stijgende temperaturen, droogte of hevige regenval kunnen? Down to Earth zette een paar voorbeelden op een rij. Kunnen we zonder?
In Ethiopië, de bakermat van de koffie, zorgt de stijgende temperatuur dat koffiegebieden ongeschikt worden voor het verbouwen van de geliefde boon. Op termijn kan klimaatverandering daar zelfs de helft van het koffieproductiegebied van de kaart vegen, volgens onderzoekers. Voor andere koffiegebieden in de wereld geldt ongeveer hetzelfde. Denk je eens in wat een ramp dit is voor de 120 miljoen veelal kleinschalige, arme koffieboeren op de wereld.
Gevoeligheid Koffieplanten groeien op plaatsen waar het gemiddeld 18 tot 22 graden is. Warmte en grillige regenpatronen zijn funest.
Alternatieven Boeren kunnen verhuizen naar hoger gelegen gronden dichter bij de evenaar. Omdat koffieplanten pas na een paar jaar bessen geven, vergt dat een investering. Andere strategieën kunnen combinatieteelt of het ontwikkelen van veerkrachtiger productiesystemen zijn.
Prognose Wisselt per land. Samengevat is koffie tegen 2050 een schaars product. Wilde koffie is in 2080 zelfs uitgestorven, voorspellen wetenschappers.
Minder mais, minder taco’s? Ja, ook. Maar het zal je verbazen waar mais verder allemaal nog in wordt gestopt. Het wordt gebruikt als veevoer, voor de productie van biobrandstof, kunststof en zoetstof. Maar ook voor talloze andere toepassingen: van printerinkt en tatoeagevloeistof tot antistollingsmiddel in bloedtransfusies. Een vermindering van de maisproductie door klimaatverandering is al aan de gang. Een studie uit 2018 voorspelt flinke risico’s op tekorten met stijgende temperaturen.
Gevoeligheid Hitte is voor het mislukken van maisproductie een grotere factor dan droogte.
Alternatieven Hittetolerantie is lastig in gewassen te kweken, voor mais is dat nog niet gelukt. Andere multi-purpose gewassen als soja en aardappelen hebben net zo goed te lijden onder klimaatverandering. Sommige gebieden in Europa en Zuid-China worden geschikter voor mais, maar dat compenseert de teruggang niet voldoende.
Prognose Verschillende studies spreken van een gemiddeld opbrengstverlies van vijf procent per graad opwarming. Het risico dat grote misoogsten tegelijkertijd in de vier belangrijkste maisproductiegebieden optreden, is met twee graden opwarming zeven procent. Met vier graden is dat risico, hou je vast, 86 procent.
De beroemde, kostbare truffel uit de mediterrane regio’s van Frankrijk, Spanje en Italië wordt nog zeldzamer dan ze al is. Volgens onderzoekers in het tijdschrift Science of the Total Environment zit de delicatesse als gevolg van klimaatverandering al over vijftig jaar diep in de problemen.
Gevoeligheid Kan slecht tegen minder neerslag gecombineerd met hogere zomerse temperaturen.
Heeft een koudeperiode nodig.
Alternatieven Truffels groeien in principe over de hele wereld, maar Europese truffelsoorten zijn veruit het lekkerst. Helaas worden die bedreigd. Maar de vindplaatsen schuiven op: in Wales kunnen plots zwarte truffels gekweekt worden en wellicht wordt ook Nederland geschikt. In truffelolie wordt in plaats van de real deal ook wel een synthetische versie van geur- en smaakstoffen gebruikt.
Prognose Achteruitgang van de zwarte truffel van 78 tot 100 procent tussen 2071 en 2100.
Wordt bier onbetaalbaar? Als er niets verandert aan de huidige situatie wel, stellen Chinese onderzoekers in het tijdschrift Nature Plants. Zij keken naar het effect van klimaatverandering op de opbrengsten en kwaliteit van een van de ingrediënten: gerst. Ook hop is gevoelig: belangrijke hopgebieden in de V.S. en Duitsland voelen nu al de effecten van het uitblijven van seizoensregens of smeltwater.
Gevoeligheid Mout voor bierproductie kan alleen uit gerst gewonnen worden die precies goed kiemt, wat alleen kan als deze groeit met voldoende water en niet te hoge temperaturen. Hop heeft veel water nodig.
Alternatieven Sommige regio’s zullen geschikter worden voor gerst. Dat kan de wereldwijde teruggang in opbrengst echter niet compenseren. Er wordt gewerkt aan het klimaatbestendiger maken van gerst. De andere soorten graan waarvan bier gemaakt kan worden, zullen net zo goed onder klimaatverandering lijden. Minder veehouderij zou meer gerst beschikbaar maken voor bier. In het geval van hop stappen sommige hopkwekers over op hydrocultuur. Genetische aanpassingen van gist kunnen een hopsmaak toevoegen aan bier.
Prognose Een teruggang in de opbrengst van gerst van drie tot zeventien procent in de komende tachtig jaar, met mogelijk enorme prijsstijgingen als gevolg.
Het lijkt het makkelijkste fruit dat er is, maar appels ondergaan een verandering dankzij klimaatverandering. Een opwarmend klimaat beïnvloedt zowel de opbrengst als de smaak en textuur van het fruit, zo blijkt uit onderzoeken.
Gevoeligheid Appels hebben een koudeperiode nodig tussen circa nul en tien graden. De Japanse Fuji appels blijken door het warmere klimaat zoeter en minder knapperig te worden. Groot Brittannië maakt zich vooral zorgen over watervoorraden. In extreem zonnige periodes is er een risico op zonnebrandplekken.
Alternatieven Koude regionen zullen dankzij het afnemen van vrieskou, hun koudeperiodes tussen nul en tien graden zien toenemen. Teeltgebieden schuiven daardoor op, maar hebben niet altijd een geschikte hoeveelheid licht, grond of regen.
Prognose De opwarming laat vooral lage temperaturen snel stijgen. Warme gematigde appelstreken zullen hun koudeperiodes grotendeels kwijtraken tegen het eind van deze eeuw.
Dit artikel is van Down to Earth Magazine, het platform voor groene journalistiek. Word lid van Milieudefensie en ontvang 6 keer per jaar het tijdschrift!
Sluit je bij ons aan en word lid
Bronnen:
Terwijl de klimaatcrisis steeds zichtbaarder wordt, laten politici en grote vervuilers het afweten. In je eentje los je dat niet op. Dankzij onze leden lukt dat wel. We hebben invloed en krijgen veel voor elkaar. Met meer leden kunnen we meer doen. Doe je mee?
