Boeren moeten weer een eerlijk verdienmodel krijgen, vindt ook de Eurocommissaris voor Landbouw. Volgens Donald Pols ligt de sleutel bij grote vervuilende bedrijven als Ahold Delhaize en FrieslandCampina.
De recente winst van Greenpeace in hun stikstofzaak tegen de staat was de zoveelste bevestiging dat ons landbouwsysteem onhoudbaar is. De rechter sommeerde de overheid om de eigen wettelijke doelen uit te voeren en zo de natuur te herstellen.
Het systeem loopt in zijn huidige vorm tegen de grenzen van onze planeet aan, maar zeker ook tegen die van de boer. Massaproductie tegen minimale winsten: het is voor velen niet vol te houden. Dat blijkt alleen al uit het feit dat we in één generatie de helft van onze boeren zijn kwijtgeraakt.
De noodzaak om de minimale winsten voor de boer om te buigen naar eerlijke prijzen, wordt ook bevestigd door de nieuwe landbouwvisie van de Europese Commissie. Daarin staat dat boeren systematisch te weinig betaald krijgen voor hun producten.
Over de oplossing doet de Europese Commissie een belangrijke uitspraak: het is aan de voedselindustrie om de boeren een eerlijke prijs te geven.
Daarmee slaat Christophe Hansen, Eurocommissaris voor Landbouw en Voedselvoorziening, de spijker op de kop. Het zijn namelijk grote vervuilende bedrijven als FrieslandCampina, Rabobank en Ahold Delhaize die deze rol op zich kunnen nemen.
Zij hebben miljarden verdiend aan een landbouwsysteem waarvan zij zelf de architecten zijn. Een systeem van alsmaar toenemende intensivering waardoor boeren nu massaal in de problemen zitten. De grote vervuilers hebben dus het geld én de verantwoordelijkheid om de impasse in de landbouwcrisis te doorbreken.
Zij kunnen boeren eenvoudig een eerlijke prijs betalen voor de productie van duurzame producten. Doen ze dat, dan wordt het makkelijker om op grote schaal duurzame producten te maken. En dat zorgt er weer voor dat bijvoorbeeld biologische producten voor iedereen betaalbaar worden. Daarmee komen ook de klimaatdoelen en natuurdoelen weer binnen bereik.
Helaas liggen de prioriteiten van grote vervuilende bedrijven vooralsnog heel ergens anders. De machtige multinationals hebben oog voor boer noch planeet en zijn alleen bezig met het verder verrijken van hun aandeelhouders.
Zo keerde Ahold sinds het klimaatakkoord van Parijs 104 procent van de nettowinst uit aan de eigen grootaandeelhouders. En uit de onlangs gepubliceerde jaarcijfers blijkt dat Ahold niet van plan is om deze dividendtrend te stoppen. Over de winst (1,8 miljard euro) werd in 2024 weer meer uitgekeerd aan aandeelhouders dan in het jaar ervoor.
Piet Adema, de voorganger van de huidige landbouwminister Femke Wiersma, zette nog kleine maar degelijke stapjes om de voedselindustrie ter verantwoording te roepen. Maar sinds Wiersma op het pluche zit, is het stil op dit front. Aan haar de taak om eindelijk te kiezen voor boeren in plaats van grote vervuilende bedrijven.
Grote bedrijven hebben richting en duidelijkheid nodig. Geef ze die en er schijnt voor boeren en de natuur eindelijk licht aan het einde van de tunnel.
Deze opinie verscheen op 10 maart in het Nederlands Dagblad.
Foto bovenin: Een melkveehouder voert hooi aan koeien. © Marten van Dijl
Het hof heeft in het hoger beroep van de Klimaatzaak tegen Shell gezegd dat het bedrijf zijn uitstoot moet verminderen. Maar met hoeveel procent? Dat is nog niet duidelijk. Daarom stappen we naar de hoogste rechter. En daarvoor hebben we jouw steun nodig! Doe je mee?
