Nederland vraagt minder van superrijken dan de VS. Dat ondermijnt de klimaataanpak, stellen Donald Pols van Milieudefensie en Michiel Servaes van Oxfam Novib. Hun voorstel: belast vervuilende investeringen van de rijkste één procent zwaarder. ‘Dit levert ons land 49 miljard euro per jaar op.’
De conclusie van het recent gepubliceerde World Inequality Report 2026 is glashelder en keihard: een kleine groep superrijken is verantwoordelijk voor een onwaarschijnlijk groot deel van de wereldwijde klimaatschade, maar voelt de gevolgen zelf het minst.
Via hun bezit en investeringen stoot de rijkste één procent van de wereld maar liefst 41 procent van de wereldwijde CO2 uit.
Met andere woorden: naast hun luxe jachten en privéjets zijn het vooral hun vervuilende investeringen die de uitstoot naar recordhoogten opstuwen.
Klimaatverandering is een ‘kapitaalprobleem’, zo staat in het rapport. Ondertussen worden de rijken steeds rijker en groeit de ongelijkheid. Ook in Nederland.
Want Nederland vraagt het minste van de superrijken, blijkt eveneens uit de rapportage. Dat het progressieve Nederlandse belastingstelsel juist de superrijken buiten schot houdt was al bekend, maar dat Nederland het nóg slechter doet dan de VS, Spanje en Frankrijk is nieuw en geeft te denken.
In Frankrijk lopen de gemoederen hoog op. Gabriel Zucman, bedenker van een heel voorzichtige kapitaalbelasting (twee procent op vermogen boven de honderd miljoen), wordt neergezet als een ‘extreem-linkse pseudo-wetenschapper’ door de rijkste man van Frankrijk.
Zucman timmert internationaal stevig aan de weg. Op de G20 van vorig jaar werd zijn voorstel ingebracht door Brazilië en het principe haalde de slottekst.
Dit jaar kwam op de G20 in Zuid-Afrika opnieuw de ‘noodsituatie op het gebied van ongelijkheid’ aan de orde.
De Raad voor de Leefomgeving concludeerde recent dat de verduurzaming stokt omdat klimaatbeleid als oneerlijk wordt ervaren. En dat is het ook.
Subsidies voor verduurzamingsmaatregelen bereiken de lage inkomens nauwelijks. Klimaatbeleid werkt alleen als het rechtvaardig is: iedereen moet mee kunnen doen, en wie kán bijdragen moet dat ook doen.
Maar juist de superrijken doen niet mee. Mensen zien dat, en haken af. We moeten fossiele rijkdom beter en dus eerlijker belasten dan we nu doen.
Oxfam en Milieudefensie lieten onderzoeksbureau CE Delft een voorstel uitrekenen, geïnspireerd door Zucman, waarbij we vroegen om de meest vervuilende investeringen van de rijkste één procent van Nederland een stuk zwaarder te belasten.
We schrokken zo van de resultaten dat we drie keer gevraagd hebben om het na te rekenen. Maar de resultaten blijven hetzelfde: een belasting waar slechts één procent van de Nederlandse bevolking door geraakt wordt, levert ons land 49 miljard euro per jaar op.
Dat is meer dan tien procent extra inkomsten op de Nederlandse rijksbegroting. Het geld is keihard nodig voor investeren in verduurzaming en alle andere politieke prioriteiten.
Het benodigde geld voor eerlijk klimaatbeleid is er dus wel. De echte uitdaging wordt niet het ophalen - de maatregel zelf is goed uitvoerbaar en doorgerekend - maar het verstandig besteden.
Deze kans kunnen de formerende partijen niet laten liggen, als ze klimaatbeleid, rechtvaardigheid en draagvlak nu echt willen samenbrengen.
Deze opinie verscheen woensdag 24 december in het Nederlands Dagblad
Foto bovenin: Klimaatmars op de Zuidas in 2024. © Muzi Ndiweni
Wat ING met jouw geld doet is onzichtbaar, maar niet bepaald onschuldig. Terwijl jij probeert te sparen voor je toekomst, financiert ING bedrijven die diezelfde toekomst in gevaar brengen: van nieuw olie en gas tot mensenrechtenschendingen. Daarom zeggen we samen: "Niet Met Mijn Geld". Doe je mee?
