Ben jij een bierliefhebber? Lees dan verder, want jouw biertje zou wel eens flink duurder kunnen worden door de klimaatcrisis. En hoe zit het eigenlijk met de klimaatimpact van bier? Ik zocht het voor je uit.
Voor een lekker biertje fiets ik graag een stukje om. Naar de gespecialiseerde bierwinkel in het dorp, toen die er nog was. Of naar dat ene tentje, waar ze er meer dan 20 op tap hebben. Steeds weer wat anders. Natuurlijk weet ik ook dat alcohol niet gezond is. Dus drink ik met mate. Dat is trouwens ook beter voor mijn buik.
De laatste jaren ben ik mij wel gaan afvragen of al die pilsjes en speciaalbiertjes eigenlijk wel zo goed zijn voor het klimaat? En welke gevolgen klimaatverandering heeft voor de productie van bier?
Als je denkt: moet ik dat allemaal lezen? Nee, dat hoeft niet. Je kunt ook gelijk door naar de samenvatting.
1. Waarvan wordt het gemaakt?
Bier wordt gemaakt van water, mout en plantaardige bestanddelen, zoals kruiden en hop. De mix van grondstoffen en het productieproces zorgen voor de smaak en houdbaarheid van bier. Water is het hoofdbestanddeel. Voor de productie van 1 liter bier wordt gemiddeld 5 tot 6 liter water gebruikt.
Kijken we naar de grondstoffen dan heeft speciaalbier de hoogste klimaatimpact. Dat komt omdat daar meer mout aan wordt toegevoegd dan aan pils. Witbier heeft juist een lagere klimaatimpact, omdat er deels tarwe in plaats van gerst gebruikt wordt. Tarwe heeft een lagere klimaatimpact dan gerst.
Ook of de grondstoffen gangbaar of biologisch zijn, maakt uit. In biologisch bier is minstens 95% van de landbouwingrediënten biologisch, dus geteeld zonder chemische onkruidbestrijders. Zelfs als bijvoorbeeld de bio-hop helemaal uit Nieuw-Zeeland moet komen, is dat beter dan het gebruik van niet-biologische hop uit Nederland. De ecologische voetafdruk is dan kleiner. Maar bio-hop uit Nederland is natuurlijk nog veel beter.
2. Waar wordt het gemaakt?
Het klinkt als een open deur, maar bier van dichtbij is beter voor het klimaat dan bier van ver weg. Gelukkig komen de meeste biertjes die wij hier drinken uit ons eigen land (80%) en de ons omringende landen (Duitsland, België en Frankrijk). Zo blijft het transport beperkt. Komt je favoriete biertje uit Zuid-Europa en zit het in een fles? Dan heb je pech, want dat is een stuk vervuilender.
3. Hoe wordt het gemaakt?
Het brouwproces maakt veel uit voor de klimaatimpact van bier. Misschien ben je zelf fan van kleine brouwerijtjes, net als ik? Dan moet ik je toch teleurstellen, want die stoten per liter bier aanzienlijk meer CO2 uit dan grote brouwerijen. Dat komt vooral door het verschil in efficiëntie: het produceren van grote hoeveelheden bier kost per liter nu eenmaal minder energie. Gulpener was de eerste grote Nederlandse brouwer die klimaatneutraal bier maakte.
4. Hoe wordt het verpakt?
De verpakking van bier heeft ook veel invloed op het klimaat. Blikjes of wegwerp flesjes veroorzaken minstens 17 keer meer CO2-uitstoot dan statiegeldflesjes die 25 keer gebruikt worden.
In Nederland geproduceerd bier wordt voor 80% verkocht in herbruikbare verpakkingen. Dat geldt ook voor sommige buitenlandse biertjes. De rest wordt verpakt in eenmalige verpakkingen, vooral flesjes zonder statiegeld en blikjes. Deze wegwerpverpakkingen worden wel grotendeels gerecycled.
Als jouw favoriete bier niet te koop is in statiegeldflesjes, kun je beter voor blikjes kiezen. Lever het dan wel gescheiden in.
Het blijft natuurlijk een afweging. Maar het beste bier:
En voor wie dat laatste liever niet wilde horen; liefhebbers van speciaalbier hoeven niet te wanhopen. Er zijn genoeg biologische, Nederlandse speciaalbieren in statiegeldglas (of aan de tap) te koop. Als je die met mate drinkt, valt de klimaatschade reuze mee. Ik drink zelf bijvoorbeeld graag Sancti Adalberti abdijbier uit Egmond. Dat is biologisch bier en de brouwerij ligt op fietsafstand van mijn woonplaats.
En... Bier doet het helemaal niet zo slecht ten opzichte van andere drankjes. Denk bijvoorbeeld aan wijn. De productie van een liter bier zorgt voor 4 keer minder CO2 dan de productie van een liter wijn. Dat komt vooral door de verpakking: wijn zit eigenlijk altijd in wegwerpglas.
Wijn en koffie lopen gevaar door de klimaatcrisis. Dat wist je misschien al. Maar wist je dat ook de productie van bier gevaar loopt? Dat heeft te maken met de toename van hittegolven en langdurige droogte. Dat is funest voor de productie van gerst.
Als de productie van gerst daalt, stijgt de prijs van bier. In het ergste geval kan de prijs zelfs verdubbelen. Maar zelfs in het meest optimistische geval behoort een prijsstijging van 15% tot de mogelijkheden. Alle reden dus om snel in actie te komen. Al is het maar voor je biertje.
Meer lezen over bier en klimaat?
>Dit zijn de adviezen van MilieuCentraal over bier en klimaat.
>Dit artikel uit Trouw beschrijft de problemen die de opwarming van ons klimaat veroorzaakt voor de productie van hop.
We kunnen natuurlijk proberen om de wereld biertje voor biertje te verbeteren. Dat is een mooi streven, maar gaat heel erg langzaam. En zoveel tijd hebben we niet meer, om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen.
Daarom pakken wij de grote vervuilers aan. Zoals Shell, die dankzij onze Klimaatzaak sneller moet vergroenen. Dat geeft hoop, omdat we nu ook de andere grote vervuilers onder druk kunnen zetten. Als ze niet willen bewegen, lopen ze het risico ook voor de rechter gedaagd te worden.
Dat doen we niet alleen, maar samen met honderdduizenden mensen in het land. Want in je eentje begin je niet zoveel, maar samen hebben we invloed. Sluit je aan bij de meest invloedrijke klimaatorganisatie van Nederland. Dan voorkomen we samen dat de klimaatcrisis uit de hand loopt. En dat we ook straks nog van een biertje kunnen genieten.
Foto bovenin: een glas speciaalbier op een tafel.
Wij klagen ING aan in een baanbrekende nieuwe Klimaatzaak. Nooit eerder werd een bank in Nederland aangeklaagd omdat zijn klimaatbeleid tekortschiet. En jij kan meedoen. Sluit je aan bij deze nieuwe rechtszaak en word mede-eiser.
