JEFTA is het handelsverdrag tussen de EU en Japan dat vorige week werd ondertekend. Door gezamenlijke afspraken te maken over bijvoorbeeld het in- en uitvoeren van goederen, kunnen de EU en Japan makkelijker zaken doen, wat kan zorgen voor meer handel en banen, is het idee. Vorig jaar trok Nederland nog massaal de straat op om te protesteren tegen CETA en TTIP- de handelsverdragen met de VS en Canada. Met JEFTA gebeurde dat niet. Is er met dit verdrag dan niets aan de hand? Helaas....
Het verdrag kan de afspraken in het kader van het Klimaatakkoord van Parijs ondermijnen. Erkenning van het Klimaatakkoord wordt weliswaar in het duurzaamheidshoofdstuk genoemd, maar deze afspraken zijn op geen enkele manier hard of bindend, en schending heeft geen consequenties. Dit staat in schril contrast met de harde en bindende afspraken in het voordeel van grote bedrijven, waarvan schending grote consequenties kan hebben. JEFTA is ook een stap terug ten opzichte van CETA. Milieu-afspraken zijn nóg vrijblijvender.
Met het verlagen van de importtarieven voor kaas kunnen Nederlandse kaasmakers straks nog meer verkopen en dus ook meer produceren. Japanners zijn nog geen fanatieke kaaseters, maar de EU hoopt dat die consumptie zal toenemen als de importkazen betaalbaarder worden. De kleinschalige Japanse zuivelsector zal de toenemende concurrentie nauwelijks aankunnen als Europa de kaassluizen mag openzetten.
Er zullen meer Japanse auto's op onze wegen komen, want die worden goedkoper. Dit is een gemiste kans: de EU en Japan hadden alleen tariefverlaging voor elektrische auto's kunnen afspreken, zodat het duurzame alternatief beter kan concurreren met vervuilende auto's.
Japan maakt zich schuldig aan de import van illegaal gekapt hout, ook uit de EU (bijvoorbeeld uit Roemenië). De afspraken hierover in JEFTA zijn zwak. Ze roepen slechts op tot erkenning van het belang van het behoud en duurzaam beheer van bossen, en het uitwisselen van informatie en ervaringen. Daarbij zijn deze afspraken niet afdwingbaar. Hierdoor kan niet voorkomen worden dat handel in illegale houtkap onder JEFTA zelfs kan toe nemen.
Het verdrag rept met geen woord over de walvisjacht door Japan. In het duurzaamheidshoofdstuk wordt slechts verwezen naar de gezamenlijke erkenning van het belang van het behoud en duurzaam gebruik van biologische diversiteit in lijn met de relevante internationale verdragen hierover. Het hoofdstuk verwijst echter niet naar de International Whaling Commission, het belangrijkste orgaan met betrekking tot het beheer en behoud van walvissen en de regelgeving over de walvisjacht. Hierdoor verzuimt de EU haar positie aan de onderhandelingstafel te gebruiken om iets tegen de Japanse walvisjacht te doen.
Hoewel ze hierover nog onderhandelen, willen zowel de EU als Japan elkaars investeerders vergaande bescherming geven in conflicten over overheidsbeleid. Investeerders krijgen de mogelijkheid om buiten nationale rechtssystemen om een claim in te dienen tegen overheden in het geval nieuwe regelgeving een nadelig effect heeft op (verwachte) bedrijfswinsten. Mochten beide partijen alsnog besluiten van dit claimsysteem af te zien, dan nog zullen rechten voor investeerders afdwingbaar zijn onder het algemene staat-staat geschillenbeslechtingsmechanisme. Daarnaast worden markten en diensten verder geliberaliseerd. Zo moeten bijvoorbeeld Japanse ziekenhuizen, spoorwegen en universiteiten diensten ook in de EU gaan aanbesteden.
De totstandkoming van JEFTA is een stap terug ten opzichte van TTIP. Het onderhandelingsmandaat is nooit openbaar geworden, laat staan dat er voor aanvang van de onderhandelingen een goede politieke discussie over is gevoerd. De EU-inzet is niet openbaar gemaakt voorafgaand aan onderhandelingen daarover. En er waren geen leeskamers voor nationale parlementariërs om kennis te nemen van de voortgang. Een goede discussie over JEFTA is daardoor onmogelijk gemaakt. Pas als het verdrag klaar is kan die discussie nu gevoerd worden, maar nu kan de politiek alleen nog maar ja of nee zeggen. Wil je weten hoe eerlijke en duurzame handel er volgens ons uit ziet? Lees dan onze handelsagenda voor een eerlijke en duurzame economie.
Wij klagen ING aan in een baanbrekende nieuwe Klimaatzaak. Nooit eerder werd een bank in Nederland aangeklaagd omdat zijn klimaatbeleid tekortschiet. En jij kan meedoen. Sluit je aan bij deze nieuwe rechtszaak en word mede-eiser.
