Op 6 september 2023 heeft de rechtbank Limburg geoordeeld dat 3 van de 6 beperkingen voor de Klimaatalarm-demonstratie in Heerlen in 2021 onrechtmatig zijn. Dat is goed nieuws voor het demonstratierecht.
De zaak is aangespannen door Klimaatcoalitie Parkstad en 6 landelijke organisaties van de Klimaatcrisis Coalitie, waaronder: Milieudefensie, Greenpeace, Code Rood, Grootouders voor het Klimaat, DeGoedeZaak en Extinction Rebellion.
Het Klimaatalarm vond plaats op 14 maart 2021, tijdens de piek van de corona-pandemie. Demonstranten droegen mondmaskers en hielden zich aan de 1,5 meter afstand. Toch legde de gemeente Heerlen meer beperkingen op.
Lotte Keularts van Klimaatcoalitie Parkstad: ‘Goed dat de rechter erkent dat een groot deel van de beperkingen te ver gingen. Het organiseren van de demonstratie werd ons niet makkelijk gemaakt, terwijl de klimaatcrisis onze wereld ontwricht. Zie maar de overstromingen in Zuid-Limburg.’
De advocaat van de coalitie, Jelle Klaas van PILP, noemt de uitspraak winst voor het demonstratierecht in Nederland. Volgens experts staat dat onder druk: ‘Het is de taak van gemeenten om demonstraties te faciliteren. Beperkingen opleggen mag alleen als dat noodzakelijk is en in lijn met de wet en de mensenrechten.Dat was hier niet het geval. De rechtbank heeft een paar heldere nieuwe grenzen aangegeven voor beperkingen. Dit is goed nieuws voor toekomstige demonstraties.’
Het demonstratierecht in Nederland staat al langer onder druk. Dit blijkt uit onderzoek van Amnesty International. De mensenrechtenorganisatie concludeert dat demonstranten regelmatig te maken krijgen met onnodige voorschriften en regels. Soms mogen protesten zelfs niet doorgaan.
Gemeenten en burgemeesters zijn bang dat de openbare orde teveel verstoord wordt, terwijl dat juist een van de doelen van een demonstratie is. Zolang de openbare veiligheid niet in het gedrang komt, moeten gemeenten het recht op protest faciliteren. Het recht op demonstreren is zelfs een mensenrecht.
Een van de conclusies die Amnesty dan ook trekt is dat gemeenten demonstraties te veel zien als een verstoring van de openbare orde in plaats van als een mensenrecht. Lees ook het artikel Demonstreren voor het recht op protest
Foto bovenaan: mensen protesteren tijdens het Klimaatalarm in 2021. © Edo Landwehr
